Uittreksel uit arrest nr. 141/2013 van 30 oktober 2013 Rolnummers : 5487 en 5497 In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 167
Uittreksel uit arrest nr. 141/2013 van 30 oktober 2013
Rolnummers : 5487 en 5497
In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 167, 168 en 169 van de programmawet (I) van 29 maart 2012 (strijd tegen de fiscale fraude), ingesteld door Bart Van Nieuwenhuyse en anderen en door de vzw « Liga van belastingplichtigen ».
Het Grondwettelijk Hof,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût en T. Giet, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest :
-
Onderwerp van de beroepen en rechtspleging
-
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 28 september 2012 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 1 oktober 2012, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 167, 168 en 169 van de programmawet (I) van 29 maart 2012 (strijd tegen de fiscale fraude), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 6 april 2012, derde editie, door Bart Van Nieuwenhuyse, wonende te 9230 Wetteren, Meersstraat 22, Jozef Haustraete, wonende te 9230 Wetteren, Korte Massemsesteenweg 58/33, Abdon Vande Maele, wonende te 8780 Oostrozebeke, Meulebeeksesteenweg 39, Frank Van den Broecke, wonende te 9260 Wichelen, Wetterensteenweg 15, Pascal Vande Velde, wonende te 8570 Anzegem, Statiestraat 2, Filip Verbraeken, wonende te 9170 Sint-Gillis-Waas, Kronenhoekstraat 25, Geert Cackebeke, wonende te 9520 Bavegem, Kerkkouterstraat 16, Jan Adriaans, wonende te 2440 Geel, Vogelzang 1a, Peter Defreyne, wonende te 8870 Izegem, Gentsestraat 25, Griet Van den Bosch, wonende te 9660 Brakel, Brusselsestraat 85, Ludo Van den Bossche, wonende te 9041 Oostakker, Groenstraat 109, William Breen, wonende te 9000 Gent, Gerststraat 15, de cv « Fiscaliteit, Boekhouding en Adviesverlening », met zetel te 9230 Wetteren, Meersstraat 22, en de vof « Audit Decrad », met zetel te 9230 Wetteren, Korte Massemsesteenweg 58/31.
-
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 5 oktober 2012 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 8 oktober 2012, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 167 en 168 van de programmawet (I) van 29 maart 2012 (strijd tegen de fiscale fraude), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 6 april 2012, derde editie, door de vzw « Liga van belastingplichtigen », met zetel te 1000 Brussel, Lensstraat 13.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5487 en 5497 van de rol van het Hof, werden samengevoegd.
(...)
-
-
In rechte
(...)
Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de situering ervan
B.1.1. De beroepen tot vernietiging hebben betrekking op de artikelen 167, 168 en 169 van de programmawet (I) van 29 maart 2012, opgenomen in hoofdstuk 3 (« Strijd tegen de fiscale fraude ») van titel 9 (« Financiën »), die bepalen :
Art. 167. Artikel 344, § 1, van [het] Wetboek [van de inkomstenbelastingen 1992], vervangen bij de wet van 28 juli 1992 en gewijzigd bij de wet van 22 juli 1993, wordt vervangen als volgt :
' § 1. Aan de administratie kan niet worden tegengeworpen, de rechtshandeling noch het geheel van rechtshandelingen dat een zelfde verrichting tot stand brengt, wanneer de administratie door vermoedens of andere in artikel 340 bedoelde bewijsmiddelen en aan de hand van objectieve omstandigheden aantoont dat er sprake is van fiscaal misbruik.
Er is sprake van fiscaal misbruik wanneer de belastingplichtige middels de door hem gestelde rechtshandeling of het geheel van rechtshandelingen één van de volgende verrichtingen tot stand brengt :
1° een verrichting waarbij hij zichzelf in strijd met de doelstellingen van een bepaling van dit Wetboek of de ter uitvoering daarvan genomen besluiten buiten het toepassingsgebied van die bepaling plaatst; of
2° een verrichting waarbij aanspraak wordt gemaakt op een belastingvoordeel voorzien door een bepaling van dit Wetboek of de ter uitvoering daarvan genomen besluiten en de toekenning van dit voordeel in strijd zou zijn met de doelstellingen van die bepaling en die in wezen het verkrijgen van dit voordeel tot doel heeft.
Het komt aan de belastingplichtige toe te bewijzen dat de keuze voor zijn rechtshandeling of het geheel van rechtshandelingen door andere motieven verantwoord is dan het ontwijken van inkomstenbelastingen.
Indien de belastingplichtige het tegenbewijs niet levert, dan wordt de belastbare grondslag en de belastingberekening zodanig hersteld dat de verrichting aan een belastingheffing overeenkomstig het doel van de wet wordt onderworpen alsof het misbruik niet heeft plaatsgevonden. '.
Art. 168. In artikel 18 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten, gewijzigd bij de wetten van 30 maart 1994 en 24 december 2002, wordt § 2 vervangen als volgt :
' § 2. Aan de administratie kan niet worden tegengeworpen, de rechtshandeling noch het geheel van rechtshandelingen dat een zelfde verrichting tot stand brengt, wanneer de administratie door vermoedens of door andere in artikel 185 bedoelde bewijsmiddelen en aan de hand van objectieve omstandigheden aantoont dat er sprake is van fiscaal misbruik.
Er is sprake van fiscaal misbruik wanneer de belastingschuldige door middel van de door hem gestelde rechtshandeling of het geheel van rechtshandelingen één van de volgende verrichtingen tot stand brengt :
1. een verrichting waarbij hij zichzelf in strijd met de doelstellingen van een bepaling van dit Wetboek of de ter uitvoering daarvan genomen besluiten buiten het toepassingsgebied van die bepaling plaatst; of
2. een verrichting waarbij aanspraak wordt gemaakt op een belastingvoordeel voorzien door een bepaling van dit Wetboek of de ter uitvoering daarvan genomen besluiten en de toekenning van dit voordeel in strijd zou zijn met de doelstellingen van die bepaling en die in wezen het verkrijgen van dit voordeel tot doel heeft.
Het komt aan de belastingschuldige toe te bewijzen dat de keuze voor zijn rechtshandeling of het geheel van rechtshandelingen door andere motieven verantwoord is dan het ontwijken van registratierechten.
Indien de belastingschuldige het tegenbewijs niet levert, dan wordt de verrichting aan een belastingheffing overeenkomstig het doel van de wet onderworpen alsof het misbruik niet heeft plaatsgevonden. '.
Art. 169. Artikel 167 is van toepassing vanaf aanslagjaar 2013, alsmede op rechtshandelingen of het geheel van rechtshandelingen die zijn gesteld tijdens een belastbaar tijdperk dat afsluit ten vroegste op de datum van bekendmaking van deze wet in het Belgisch Staatsblad en is verbonden aan het aanslagjaar 2012. Elke wijziging die vanaf 28 november 2011 aan de datum van afsluiting van de jaarrekening wordt aangebracht, is zonder uitwerking voor de toepassing van de bepaling in artikel 167.
Artikel 168 is van toepassing op de rechtshandelingen of het geheel van rechtshandelingen die éénzelfde verrichting tot stand brengt, die zijn gesteld vanaf de eerste dag van de tweede maand na die waarin deze wet is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad
.
B.1.2. De bestreden artikelen 167 en 168 voeren een nieuwe « antimisbruikbepaling » in, zowel op het vlak van de inkomstenbelastingen (artikel 344, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna : WIB 1992)) als op dat van de registratierechten (artikel 18, § 2, van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten). De antimisbruikbepaling is tevens van toepassing inzake successierechten, aangezien op grond van artikel 106, tweede lid, van het Wetboek der successierechten paragraaf 2 van artikel 18 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten mutatis mutandis van toepassing is.
B.2.1. De nieuwe antimisbruikbepaling waarin artikel 344, § 1, van het WIB 1992 voorziet, wordt in de parlementaire voorbereiding verantwoord door de vaststelling dat de vroegere bepaling niet op een doeltreffende wijze door de administratie kon worden toegepast, inzonderheid gelet op de rechtspraak van het Hof van Cassatie.
Om het vroegere artikel 344, § 1, te kunnen toepassen, moest de administratie bewijzen dat de belastingplichtige met de door hem gehanteerde juridische kwalificatie de bedoeling had om belastingen te ontwijken. Uit het tegenbewijs dat de belastingplichtige moest leveren, dat bestond in het aantonen van rechtmatige financiële of economische behoeften, volgde dat er ook andere niet-fiscale motieven moesten bestaan voor de juridische kwalificatie. Indien de belastingplichtige niet in staat was dat tegenbewijs te leveren, kon de administratie tot herkwalificatie overgaan, maar volgens het Hof van Cassatie moest die nieuwe kwalificatie gelijksoortige rechtsgevolgen hebben als de oorspronkelijke rechtshandeling of rechtshandelingen. Het was bovendien slechts de kwalificatie van de rechtshandeling die de administratie niet kon worden tegengeworpen en dus niet de rechtshandeling zelf. Daarom werd algemeen aangenomen dat het praktisch onmogelijk was om bij een herkwalificatie tot gelijksoortige rechtsgevolgen te komen, indien de verrichting tot stand was gekomen middels één akte. Aan één akte kan immers zelden meer dan één kwalificatie worden gegeven. Het vroegere artikel 344, § 1, kon dus niet worden toegepast, indien de rechtsgevolgen van de door de administratie in de plaats gestelde rechtshandeling verschillend waren van die van de rechtshandeling die de belastingplichtige had gesteld. Dat artikel kon echter van toepassing zijn om een geheel van afzonderlijke of opeenvolgende akten die kunstmatig waren opgesplitst te herdefiniëren in één verrichting die de partijen in werkelijkheid tot stand hadden gebracht (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-2081/001, pp. 109-110).
B.2.2. Bij de invoering van de nieuwe antimisbruikbepaling werd tevens rekening gehouden met de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie.
De parlementaire voorbereiding vermeldt :
Het is een algemeen...
Pour continuer la lecture
SOLLICITEZ VOTRE ESSAI