13 JANUARI 2014. - Koninklijk besluit tot wijziging van het regentsbesluit van 23 augustus 1948 tot regeling van de rechtspleging voor de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, het koninklijk besluit van 5 december 1991 tot bepaling van de rechtspleging in kort geding voor de Raad van State en het koninklijk besluit van 30 november 2006 tot vaststelling van de cassatie-procedure bij de Raad van State, met het oog op de invoering van de elektronische rechtspleging
RAAD VAN STATE
VERSLAG AAN DE KONING
Sire,
Het besluit dat de regering de eer heeft U ter ondertekening voor te leggen, strekt ertoe de elektronische procesvoering voor de Raad van State te organiseren. Het besluit wijzigt niet de basisregels, maar vervangt de verzending en de uitwisseling van processtukken door de neerlegging ervan op een beveiligde site beheerd door de Raad van State. De aangewende technologie is dezelfde als die welke reeds haar degelijkheid heeft bewezen voor het indienen van de belastingaangiften. Aangezien artikel 30 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State stelt dat de rechtspleging vóór de afdeling Bestuursrechtspraak bepaald wordt bij een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, hoeft de wetgeving niet te worden gewijzigd.
De elektronische procesvoering is getest aan de hand van een proefproject dat gedurende anderhalf jaar is gevoerd met enkele advocatenkantoren die geregeld dossiers behandelen vóór de Raad van State, en het huidige ontwerp is uitgewerkt in overleg met de leden van die kantoren, vertegenwoordigers van de Orde van Vlaamse Balies (OVB) en van de Ordre des Barreaux francophone et germanophone (OBFG).
Althans in een eerste fase zal de traditionele werkwijze, met uitwisseling van papieren stukken via de post, kunnen worden aangehouden, inzonderheid indien geen enkele partij wenst de elektronische procesvoering te gebruiken. Indien echter in het stadium van de voorafgaande maatregelen, d.w.z. voordat het dossier aan de auditeur is overgezonden ter fine van onderzoek en verslaglegging, een van de partijen de elektronische procesvoering gebruikt - en alles wordt in het werk gesteld om ze daartoe aan te zetten -, wordt het dossier op elektronische wijze beheerd, met dien verstande dat de partijen die deze manier van mededeling van de stukken niet wensen te volgen, deze te allen tijde in hun papieren versie kunnen blijven ontvangen en versturen via de post. Stukken van het administratief dossier die niet of niet gemakkelijk kunnen worden geconverteerd in een elektronisch formaat (stalen, maquettes, omvangrijke plannen, enz., of eenvoudigweg een te lijvig dossier), kunnen nog steeds ter griffie worden neergelegd.
Het besluit strekt ertoe het verzenden en de ontvangst te vergemakkelijken van processtukken, alsook van alle kennisgevingen, rekening houdend met de technologische ontwikkeling op het gebied van de communicatie. Er is gekozen voor een systeem via een website beheerd door de Raad van State, die dienst doet als een beveiligd platform voor uitwisseling. De gebruiker die toegang wenst te hebben tot dit platform, dient zich kenbaar te maken door middel van een elektronische identiteitskaart, zodat hij zich op een betrouwbare manier kan authenticeren. Dit houdt in dat rechtspersonen, zowel publiekrechtelijke als privaatrechtelijke, die via elektronische procesvoering te werk wensen te gaan, een of meer natuurlijke personen aanwijzen die namens hen van de elektronische procesvoering gebruik zullen maken.
Op de website van de Raad van State zal een handleiding worden geplaatst die op synthetische wijze toelicht welke apparatuur vereist is om de elektronische procesvoering te kunnen gebruiken. Wat het wetgevingstechnisch aspect betreft, is besloten in de algemene procedureregeling na de artikelen 84 en 85, die de wijze van mededeling van de processtukken regelen, een artikel 85bis in te voegen, dat voorschrijft hoe dossiers op elektronische wijze beheerd moeten worden. Voor procedures in kort geding, in cassatie en voor het opleggen van dwangsommen wordt in de onderscheiden besluiten die deze procedures regelen verwezen naar dit artikel 85bis. Praktisch alle gedingen ingeleid voor de Raad van State kunnen aldus op elektronische wijze worden gevoerd. Er resten alleen nog enkele reglementen met betrekking tot specifieke procedures te worden aangepast, d.w.z. versnelde procedures die in de praktijk weinig worden gebruikt, en bovenal beroepen inzake gemeenteraadsverkiezingen; aangezien de volgende verkiezingen echter in 2018 zullen plaatshebben, is het verkieslijk geacht in de tussentijd te onderzoeken of de invoering van de elektronische procesvoering bij de meest voorkomende soorten geschillen naar behoren werkt en zich de verbeteringen ten nutte te maken die als gevolg van een ruime toepassing ervan eventueel kunnen worden aangebracht.
ARTIKELSGEWIJZE BESPREKING
Artikel 1
Artikel 1 voegt in de procedureregeling een artikel 85bis in dat alle regels inzake de elektronische procesvoering bevat. Dit artikel valt met zijn 15 paragrafen vrij lang uit, maar het is verkieslijk gebleken alle betreffende bepalingen samen te houden, veeleer dan ze versnipperd op te nemen in verschillende artikelen van de procedureregeling.
Art. 85bis, § 1
Deze paragraaf schrijft voor in welke gevallen de elektronische procesvoering wordt gebruikt, te weten in alle zaken waarin een partij daarop een beroep wenst te doen in het stadium van de voorafgaande maatregelen. Indien het de verwerende of de tussenkomende partij is die daartoe beslist, of de verzoekende partij in het stadium van de memorie van wederantwoord of van de toelichtende memorie, worden de in papieren vorm toegezonden stukken door de griffie gescand en in het elektronisch dossier gevoegd. Dit zou geen aanzienlijke overmaat aan werk voor de griffie moeten meebrengen, omdat de verzoekschriften en de memories van antwoord thans systematisch gescand worden en op het interne netwerk van de Raad van State ter beschikking worden gesteld van de magistraten.
Zodra daarentegen een dossier ter fine van verslaglegging wordt overgezonden aan de auditeur, zal de procesvoering die tot dan op traditionele wijze door toezending van de papieren documenten via de post is verlopen, in diezelfde vorm worden voortgezet. Deze maatregel moet voorkomen dat de griffie een elektronisch dossier moet aanleggen en tal van stukken moet scannen met betrekking tot een dossier waarvan de afhandeling nakend is.
Art. 85bis, § 2
Deze paragraaf omschrijft de verschillende begrippen waarmee de personen worden aangeduid die betrokken zijn bij de elektronische procesvoering, van de meest algemene procedure tot de meest beperkte. Onder de term "gebruiker" wordt iedere persoon verstaan die betrokken is bij de neerlegging of de raadpleging van de stukken. Deze moet zich daartoe inschrijven op de site, waarna hij "registratiehouder" wordt. De registratiehouders kunnen "dossierbeheerder" of "gedelegeerde" zijn. In de meest voorkomende veronderstelling dat de procedure gevoerd wordt door een advocatenkantoor, stemt het begrip dossierbeheerder overeen met wat in de gerechtelijke sfeer de dominus litis wordt genoemd. De registratiehouder kan meer dan één dossier beheren, wat het geval zal zijn met een advocaat die tal van beroepen lopen heeft voor de Raad van State. Dat zou eveneens het geval kunnen zijn voor de ambtenaar die verantwoordelijk is voor de geschillen van een overheidsinstantie. Zo kan een advocaat, in voorkomend geval, eveneens optreden als gedelegeerde indien hij verschijnt aan de zijde van een confraterdossierbeheerder.
De dossierbeheerder kan aan derden een machtiging verlenen mits ze registratiehouder zijn. De verschillende leden van een advocatenkantoor of van de juridische dienst van een administratie kunnen elkaar onderling bijvoorbeeld machtiging verlenen, zodat de ene bij afwezigheid van een andere tijdelijk als plaatsvervanger kan optreden. Een beheerderkan eveneens een machtiging verlenen aan leden van zijn secretariaat, voor de neerlegging van processtukken die hij of een andere persoon die gemachtigd is om de partij waarvoor hij optreedt te vertegenwoordigen, elektronisch heeft ondertekend, of om stukken te raadplegen. Zoals bepaald in paragraaf 4, behoudt de dossierbeheerder de zeggenschap over alle machtigingen, die hij te allen tijde kanverlenen, wijzigen of intrekken. Bepaald wordt dat de machtigingen algeheel (geldig voor alle dossiers van die beheerder) of bijzonder (geldig voor één enkel dossier) kunnen zijn, dat ze al dan niet kunnen worden overgedragen en dat ze het beheer van een dossier of alleen de raadpleging ervan kunnen betreffen. In dit laatste geval kan een advocaat zijn cliënt in de gelegenheid stellen het dossier te raadplegen, doch niet stukken eraan toe te voegen.
De bepaling loopt niet vooruit op het gebruik dat gemaakt zal worden van de verschillende soorten machtiging. Deze machtiging tot loutere raadpleging voldoet aan een vraag van de advocaten, die wensen hun cliënt te kunnen machtigen om het dossier te raadplegen, maar niet om stukken neer te leggen buiten hun medeweten. Deze kwestie betreft fundamenteel de verhoudingen tussen de advocaat en de cliënt en dat is een kwestie waarin de Raad van State zich nooit mengt. Er moet opgemerkt worden dat een machtiging geldig blijft zolang ze niet ingetrokken wordt; de cliënt die een machtiging gekregen heeft, hoeft dus niet telkenmale toestemming te vragen aan zijn advocaat. Het is ook perfect mogelijk dat een advocaat zijn cliënt machtigt om stukken in te dienen. De hoedanigheid van "dossierbeheerder" kan niet gedeeld worden, aangezien die persoon de machtigingen beheert. Misbruiken lijken niet gevreesd te moeten worden, gelet op de noodzakelijke vertrouwensband tussen de advocaat en zijn cliënt, en op het feit dat, als er zich misbruikenzouden voordoen, en de advocaat ten onrechte de toegang van zijn cliënt tot diens dossier zou ontzeggen, de kwestie onder de bevoegdheid van de stafhouder valt.
Bovendien wordt artikel 87 van het algemeen procedurereglement niet gewijzigd en kan een partij steeds kennis nemen van het dossier op de griffie. Op de griffie is een computer beschikbaar voor de partijen die niet voor de elektronische rechtspleging gekozen hebben en de dossiers komen raadplegen. Deze computer zal eveneens gebruikt kunnen worden door de verzoekers die zouden willen nagaan wat hun advocaat doet. Wanneer er, in het kader van de papieren...
Pour continuer la lecture
SOLLICITEZ VOTRE ESSAI