Cultuur, Jeugd, Sport en Media Ddefinitieve opname van roerende goederen en verzamelingen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap Bij besluit van de V
Ddefinitieve opname van roerende goederen en verzamelingen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap
Bij besluit van de Vlaamse minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel van 28 november 2007 tot definitieve opname van roerende goederen en verzamelingen in de lijst van het roerend erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap wordt bepaald :
Overwegende dat het werk « Anoniem, Hadewijch : brieven, visioenen, strofische gedichten, mengeldichten (1500-1510), papier », niet definitief wordt opgenomen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap, aangezien de opname van het werk in het hoger vermelde ministerieel besluit van 12 januari 2007 een materiële vergissing betrof,
Artikel 1. De volgende roerende goederen worden als definitieve maatregel opgenomen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap in hoofdafdeling 1, individuele voorwerpen; afdeling 4, artistiek erfgoed :
-
a) korte beschrijving : Alamire of atelier, « Koorboek van Margaretha van Oostenrijk » (ca. 1515-1516), perkament;
-
motivatie : Het Mechelse Koorboek is het enige koorboek uit de vorstelijke, Bourgondisch-Habsburgse sfeer en het enige volledige Alamirehandschrift op het grondgebied van de Vlaamse Gemeenschap. Daarnaast heeft het een bijzondere artistieke waarde als een van de mooiste en best bewaarde van een groep van perkamenten Alamirehandschriften, verlucht met miniaturen in de zogenaamde Gents-Brugse stijl, die dienst deden als vorstelijke relatiegeschenken van het Habsburgse hof.
Binnen het geheel van de groep handschriften die door het Bourgondisch-Habsburgse hof geschonken werden, heeft dit koorboek een belangrijke ijkwaarde als het beste voorbeeld.
Het is bovendien het enige Alamirehandschrift dat nog steeds bewaard wordt in de stad waar het wellicht tot stand gekomen is.
Het Mechelse Koorboek heeft een belangrijke waarde voor het collectieve geheugen omdat het op unieke wijze getuigt van de politieke ideologie die het Bourgondisch-Habsburgse huis voorstond. Culturele luxeproducten zoals dit koorboektype fungeerden vaak als vorstelijke relatiegeschenken vanwege het Habsburgse hof ter gelegenheid van onder meer bezoeken, huwelijken, politieke overeenkomsten, en werden specifiek voor dat doel vervaardigd.
In tegenstelling tot de klassieke religieuze handschriften bevatten enkele uitzonderlijke werken zoals het Mechelse Koorboek een tweede betekenislaag, waarin een specifieke, vaak tijdsgebonden politiek-ideologische boodschap te herkennen is. Vooral de beroemde allegorische openingsminiatuur met Maximiliaan van Oostenrijk op de troon, geflankeerd door familieleden en drie kerkelijke en drie wereldlijke personages, wordt in dat verband aangehaald.
Het koorboek heeft tevens een bijzondere artistieke waarde. Het behoort tot de laatste bloeiperiode van de Vlaamse miniatuurkunst, de periode 1475-1550, en wordt gekenmerkt door een zeer hoge kwaliteit, bewerkstelligd door de medewerking van muziekkalligraaf Petrus Imhoff, alias Alamire, en van onder andere miniaturist Gerard Horenbout. De missen in het werk zijn gecomponeerd in een hoogstaande polyfone stijl door grootmeesters van de Vlaamse polyfonie als Matthaeus Pipelare en Pierre de la Rue. Het zijn onmiskenbaar uitgebalanceerde missen van hoog niveau met een begin van tekstuitbeelding.
-
bewaarplaats : Mechelen, Stadsarchief, Historische Bibliotheek, Algemene Bibliotheek
-
eigendomssituatie : openbaar bezit;
-
-
a) korte beschrijving : Anoniem, « Antifonarium » (ca. 1470-1480), perkament en papier;
-
motivatie : Dit antifonarium is een uiterste zeldzaamheid. Er is immers zéér weinig eigenlijk (gregoriaans) begijnhofrepertoire bewaard, en dit antifonarium uit de 16de eeuw bevat een unieke verzameling gezangen die in situ werden genoteerd en uitgevoerd. Hierdoor bevat het een groot lokaal repertoire. Ook het handschrift zelf is in het begijnhof vervaardigd, gebruikt en bewaard.
Het is een unieke bron met een belangrijke ijkwaarde in de studie van de levenswijze van de begijnen, die typisch Vlaams is, in haar liturgische en muzikale gedaante;
-
bewaarplaats : Diest, Sint-Sulpitiusker;
-
eigendomssituatie : bezit kerkfabriek.
-
-
a) korte beschrijving : Anoniem, « Brugse (?) compositieschetsen van Vlaamse polyfonisten » (ca. 1525-1550), papier;
-
motivatie : Deze compositieschetsen van Vlaamse polyfonisten zijn een grote zeldzaamheid. De folio's laten ons toe mee te kijken over de schouder van een anonieme kopiist/componist. Zo leren deze documenten ons dat een componist een totaal concept voor ogen had en de partijen niet alleen opeenvolgend tot stand kwamen, maar deels ook simultaan. Op een bepaald ogenblik wordt zelfs een semipartituur gebruikt. Voor de kennis van het compositieproces is dit document, hoewel het in zeer slechte staat en onverzorgd qua schrift is, van onschatbare wetenschappelijke waarde. Belangrijk is ook dat het type van het nieuwe Parijse chanson hiermee zijn intrede doet in de Lage Landen;
-
bewaarplaats : Brugge, Stadsarchief;
-
eigendomssituatie : openbaar bezit.
-
-
a) korte beschrijving : Anoniem, « Eenhandsfluit » (ca. 1500), hout;
-
motivatie : Eenhandsfluiten uit de 15de en 16de eeuw zijn vooral teruggevonden in de Lage Landen. Het exemplaar van Brugge is zeer uniek door zijn afmetingen en afwerking. Het betreft een wereldunicum dat niet alleen belangrijk is voor onze kennis van de geschiedenis van de eenhandsfluit in het algemeen, maar ook van het muziekleven in Brugge in het bijzonder. Door de ijkwaarde van dit stuk kan een soundscape (Reinhard Strohm), in casu de meer volkse openluchtmuziek van een laatmiddeleeuwse stad, mee in beeld gebracht worden. Een iconografische afbeelding van een soortgelijke eenhandsfluit is terug te vinden in het Brugse liedboek van Zeghere van Male;
-
bewaarplaats : Brugge, Stedelijke Archeologische Dienst;
-
eigendomssituatie : openbaar bezit.
-
-
a) korte beschrijving : Anoniem, « Evangelieboek met gregoriaans/polyfonie » (ca. 1300), zwarte en rode inkt op perkament;
-
motivatie : Deze polyfone afsluiting van een lectio met de genealogie van Christus, opgevat in Parijse organumstijl, heeft een belangrijke ijkwaarde omdat ze het muzikale bewijs levert dat de polyfonie al in de loop van de 13de eeuw in Vlaanderen ingeburgerd was. Het werk werd gedurende lange tijd uitgevoerd, onder meer volgens liturgische voorschriften, genoteerd in het Tongerse « Liber ordinarius ». In die zin heeft het werk een belangrijke waarde voor het collectieve geheugen, omdat het een jaarlijks feest betreft dat met de nodige luister werd gevierd. Het werk heeft ook een schakel- én ijkwaarde omdat het het oudst bewaarde voorbeeld van polyfonie in de Lage Landen is. Tevens informeert de compositie ons over de uitvoeringspraktijk van gregoriaans en polyfonie tijdens de kerstperiode en over de verschillende substitutietechnieken die werden gebruikt. Op het vlak van 13de-eeuwse muzieknotatie bevat de gregoriaanse notatie bovendien tal van interessante indicaties (bijvoorbeeld het gebruik van de voortekening en van de zogenaamde « plica » (vouwneumen)). Het werk zit vervat in een evangelieboek uit de 10de-11de eeuw, dat voorzien is van een 14de-17de -eeuwse boekband met zilverbeslag met een bijzondere artistieke waarde;
-
bewaarplaats : Tongeren, Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk (schatkamer);
-
eigendomssituatie : bezit kerkfabriek.
-
-
a) korte beschrijving : Anoniem, « Fragmentair Tongers Liedboek (?) » (1475-1500), papier;
-
motivatie : Fragmenten van zulke liedboeken uit de Lage Landen zijn zeer uitzonderlijk. Hoewel het onvolledig, is dit handschrift belangrijk om de volgende redenen : het betreft een uiterst zeldzame bron die ons inlicht over het educatieve proces dat aan de basis lag van de bloei van de Vlaamse polyfonie en het toont...
-
Pour continuer la lecture
SOLLICITEZ VOTRE ESSAI