4 JUNI 2020. - Koninklijk besluit nr. 22 tot oprichting van een Schadeloosstellingfonds voor de vrijwilligers COVID-19-slachtoffers
VERSLAG AAN DE KONING
Sire,
Het besluit waarvan ik de eer heb aan uwe Majesteit ter ondertekening voor te leggen, heeft als doel, op basis van de wet van 27 maart 2020 dat machtiging verleent aan de Koning om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus Covid-19 (II), dringende maatregelen te nemen betreffende het aanzienlijk gezondheidsrisico voor de vrijwilligers van de verschillende verenigingen die op het veld werkzaam zijn en voor wie de COVID-19-besmetting momenteel niet kan worden gedekt in geval van overlijden als gevolg van een dergelijke besmetting in het kader van hun vrijwilligersactiviteiten.
De COVID-19-pandemie vormt een groot gezondheidsrisico voor vrijwilligers van de verschillende verenigingen die op het veld werkzaam zijn en waarvoor een besmetting door de COVID-19 in geval van overlijden als gevolg van een dergelijke besmetting in de loop van hun vrijwilligersactiviteiten momenteel niet gedekt kan zijn. De weinige verzekeringen die door sommige organisaties worden afgesloten, dekken meestal alleen lichamelijk schade als gevolg van een ongeval en niet van ziekte.
Het is van essentieel belang dat er zowel maatregelen worden genomen om de goede werking van vrijwilligersorganisaties te waarborgen, die met name optreden om de bescherming van de bevolking te garanderen, als maatregelen ter ondersteuning van de vrijwillige inzet van deze personen ten behoeve van de bevolking als geheel. Sommige organisaties (Rode Kruis, voedselbanken, ziekenhuizen, enz.) zijn inderdaad veelgevraagd en hebben ook hun vrijwilligers die zich in risicogroepen bevinden, moeten afwijzen. Omdat veel vrijwilligers oudere mensen zijn (gepensioneerden), zijn er oproepen gedaan voor nieuwe mensen om zich als vrijwilliger aan te bieden om deze tekorten aan te vullen. Er zijn zelfs oproepen gedaan door officiële instanties zoals de POD Maatschappelijke Integratie.
De gekozen optie, die bestaat uit het opzetten van een systeem sui generis, is gebaseerd op de volgende principes:
-
Het overlijden van de vrijwilliger wordt vergoed ten behoeve van een beperkt aantal rechthebbende ten laste.
De gezondheidszorg wordt gedekt door de verplichte ziekteverzekering.
Indien de door COVID-19 besmette vrijwilliger ziek is zonder te overlijden, professioneel actief is en niet in staat is om te werken, zal het inkomensverlies gedekt worden door het gewaarborgd loon of de sociale zekerheid als gevolg van zijn of haar onderwerping als werknemer, ambtenaar, zelfstandige,... (arbeidsongeschiktheid,...).
-
De vergoeding heeft een forfaitair karakter door de betaling van een eenmalige som, waarvan het bedrag afhankelijk is van de verhouding tussen de overleden vrijwilliger en de rechthebbende.
De bedragen zijn vastgesteld op hetzelfde niveau als voor slachtoffers van asbestose die zijn overleden: voor de partner (18.651 euro), de ex-partner die onderhoudsgeld ontvangt (9.325,50 euro) en kinderen die nog steeds kinderbijslag ontvangen (15.542,50 euro).
De activiteit van de vrijwilligers in de zin van het project is niet van die aard om een hoofdzakelijke bron van inkomsten te vormen en er is dus geen sprake van het vervangen van een verloren loon. Er worden geen bijdragen betaald of verzekeringspremies geïnd. Als de overleden vrijwilliger de bron van inkomsten was voor zijn of haar rechthebbenden ten laste, kunnen deze laatste bovendien een beroep doen op maatregelen zoals een overlevingspensioen, een overgangsuitkering, enz.
-
Een maximum tegemoetkoming voor de begrafeniskosten is ook vastgesteld voor degene die deze kosten heeft betaald (1.020 euro).
-
De schadeloosstellingsregeling geldt voor een beperkte periode en is daarom alleen van toepassing op overlijdens die plaatsvinden in een periode tussen 10 maart 2020 en 1 juli 2020 en op de overlijdens die zich voordoen na deze periode, indien het bewijs van besmetting van de vrijwilliger door COVID-19 vóór het einde van deze periode is geleverd. Er wordt bepaald dat de Koning deze periode kan verlengen in het licht van de ontwikkeling van de gezondheidstoestand, maar dat deze periode niet langer mag zijn dan de periode van de bijzondere machten.
-
De uitvoering van het mechanisme wordt verzekerd door de oprichting binnen Fedris van een "Schadeloosstellingfonds voor de vrijwilligers COVID-19-slachtoffers".
Het fonds is weliswaar organisch geïntegreerd binnen Fedris, maar het is niet geïntegreerd in de sociale zekerheid of het globaal beheer. Zonder de tegenhanger te zijn, kan men vergelijkingen zien met het Asbestfonds, dat omgevingsslachtoffers van asbest kan vergoeden en dat ook door Fedris wordt beheerd.
-
Het COVID-19 Vrijwilligersfonds wordt gefinancierd door een dotatie van de Federale Staat ingeschreven op de begroting van de FOD Sociale Zekerheid.
-
In het toepassingsgebied wordt gedefinieerd wat onder vrijwilliger wordt verstaan.
Dit zijn allen vrijwilligers in de zin van artikel 3, 2°, van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers.
Hieronder vallen ook de verenigingswerkers (in de zin van artikel 2 van de wet van 18 juli 2018 betreffende de economische relance en de versterking van de sociale cohesie). Het toepassingsgebied voor de verenigingswerkers is beperkt tot degenen die een van de in artikel 3, eerste lid, 8., 16. en 17. bedoelde activiteiten uitvoeren (8. Begeleider in de opvang voor, tijdens en/of na de schooluren georganiseerd op de school of tijdens schoolvakanties evenals bij het transport van en naar de school; 16. Met naleving van de regelgeving betreffende kwaliteitsvereisten voor het beroepshalve uitoefenen van die activiteiten: ondersteuning bieden in woonzorgcentra evenals in voorzieningen voor personen met een handicap aanvullend op de activiteiten van het vaste personeel waaronder, en niet limitatief, mensen gezelschap houden, meehelpen bij activiteiten en uitstappen; 17. Opvang van baby's en peuters en buitenschoolse opvang van schoolgaande kinderen volgens de voorwaarden en kwaliteitscriteria die iedere Gemeenschap bepaalt).
Ten slotte worden de studenten in de zin van artikel 17bis van het koninklijk besluit van 28 november 1969 tot uitvoering van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, eveneens opgenomen, die krachtens voormeld artikel 17bis onttrokken worden van de toepassing van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders.
Het is belangrijk op te merken dat dit zeer brede toepassingsgebied niet veel situaties zou moeten opleveren, omdat zeer veel activiteitensectoren waar vrijwilligers meestal werken, te maken hebben met de veiligheidsmaatregelen en er op dit moment geen activiteit meer wordt uitgevoerd. Aan de andere kant is het in vitale sectoren zoals de gezondheidszorg, die volledig functioneren, van cruciaal belang om ongelukkige gevallen tegen te komen die zich kunnen voordoen.
De Raad van State in zijn advies nr. 67.319/1 gegeven op 6 mei 2020, formuleert in punt 5 over artikel 6 de bemerking over het feit dat het toepassingsgebied ook wordt uitgebreid tot studenten.
Gelet op het onbepaalde karakter van de activiteiten van de studenten en de geldigheid van de geplande maatregelen voor een periode tot en met 30 juni 2020 (dit wil zeggen in een periode waarvan nu nog niet geweten is welke veiligheidsmaatregelen zullen gelden en welke activiteiten al dan niet toegelaten zullen zijn), heeft de Raad van State de indruk dat de in artikel 6, 3°, voorziene gelijkstelling te ruim is en niet in overeenstemming is met bedoeling van de stellers.
Het is duidelijk de bedoeling van de stellers van het ontwerp om de voortzetting van de activiteiten in bedrijven in cruciale sectoren en essentiële diensten te ondersteunen. Zij werden en worden echter nog steeds geconfronteerd met ernstige problemen als gevolg van het hoge absenteïsme van hun personeel. Net zoals vrijwilligers een onmisbare hulp zijn in de zorg, zijn studenten een onmisbare hulp in commerciële sectoren die, ondanks de lockdown, hun activiteiten moesten voortzetten. De voedingssector kon dus een beroep doen op deze waardevolle versterkingen om de bevolking in staat te stellen in deze periode van intense crisis zonder al te veel problemen in haar bevoorrading te voorzien.
Het is daarom legitiem om ervoor te zorgen dat alle ongelukkige situaties die zich zouden kunnen voordoen en die de rechten van eventuele rechthebbenden van deze studenten zouden aantasten, ook in aanmerking worden genomen voor een tegemoetkoming door het Fonds.
Hoewel wat we thans weten over de risico's die inherent zijn aan een COVID-19-besmetting lijkt aan te geven dat het profiel van de studenten een lager risico op ernst inhoudt, toont het optreden van een aantal dramatische gevallen toch aan dat het risico niet eenvoudigweg kon worden genegeerd.
Overeenkomstig de aanbeveling van de Raad van State hebben de auteurs de situatie op dit punt echter opnieuw onderzocht. Zij concluderen dat het, om volledig in overeenstemming te zijn met de geest van de maatregel - die erin bestaat bepalingen vast te stellen ten gunste van personen die in deze periode van coronavirus-gerelateerde crisis activiteiten blijven uitoefenen waarvan de bevolking profiteert terwijl zij niet onder de regeling inzake beroepsziekten vallen - derhalve ook passend is om de vrijwillige ambulanciers als bedoeld in artikel 17quater van voornoemde koninklijk besluit van 28 november 1969 in het toepassingsgebied van het ontwerp op te nemen. Dit geldt echter niet voor vrijwillige ambulanciers die vrijwillige leden van het operationeel personeel van de hulpverleningszones zijn en als zodanig vallen onder het toepassingsgebied van de wet van 3 juli 1967 betreffende de preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen,voor ongevallen op de weg naar en van het werk en voor beroepsziekten in de overheidssector.
Wat betreft de...
Pour continuer la lecture
SOLLICITEZ VOTRE ESSAI