15 DECEMBER 2019. - Koninklijk besluit tot vaststelling van de organisatie van de arrondissementele bureaus gerechtskosten en de procedure volgens dewelke gerechtskosten in strafzaken en gelijkgestelde kosten worden toegekend, geverifieerd, betaald en teruggevorderd
VERSLAG AAN DE KONING
Sire,
Algemeen
De wet van 23 maart 2019 betreffende de gerechtskosten in strafzaken en gelijkgestelde kosten en tot invoeging van een artikel 648 in het Wetboek van strafvordering schept een wettelijk kader in de materie van de gerechtskosten in strafzaken.
Thans zijn alle concrete regels terzake terug te vinden in het Algemeen reglement op de gerechtskosten in strafzaken van 28 december 1950 (hierna `K.B. van 1950'), dat in de loop der jaren veelvuldig is gewijzigd. Bovendien is het naar aanleiding van het opstellen van nieuwe, actuelere tarieven voor bepaalde professionele groepen grote lacunes gaan vertonen.
De nieuwe wet vereist dat alle formaliteiten die gepaard gaan met het geven van opdrachten, het uitvoeren ervan, het indienen van het eindproduct bij de opdrachtgever, diens goedkeuring, de verificatie van de juistheid van de ingediende kostenstaten, en de uiteindelijke betaling daarvan, worden herzien.
De wet verleent aan de Koning machtiging tot het nemen van uitvoeringsbesluiten m.o.o. de verdere uitwerking van de voormelde punten.
De wet moet zo snel mogelijk in werking kunnen treden om een einde te maken aan:
- de grote versnippering van de nu bevoegde diensten die op het terrein verantwoordelijk zijn voor de behandeling van de dossiers, evenals de daarmee gepaard gaande versnippering van de competentie inzake deze technisch zeer complexe materie;
- de achterstand die op dat niveau nog bestaat in de betalingen;
- het soms grote onderlinge verschil in behandelingswijze van de ingediende kostenstaten, te wijten aan het volgen van een uiteenlopend intern beleid (zowel op het vlak van personeel en organisatie, als van interpretatie van deze regelgeving, en de concrete toepassingwijze ervan).
Om de voormelde redenen is het onontbeerlijk om op korte termijn de nodige uitvoeringsbepalingen te nemen die verband houden met de nieuwe organisatiestructuur en de nieuwe procedures waarin garanties voor de prestatieverleners zijn ingebouwd. Zij krijgen onder meer recht op de naleving door de overheid van betalingstermijnen.
Dit besluit handelt niet over tarieven, die in tariefbesluiten moeten opgenomen worden.
Er wordt m.a.w. geopteerd voor een hervorming in twee fasen:
- Een nieuwe basiswet en het ontwerp van uitvoeringsbesluit houdende de uitwerking van de te volgen procedure vanaf de formulering van de opdracht tot de betaling van de vergoeding aan de prestatieverlener;
- De herziening van de tarieven. Daarbij zullen sommige tariefbepalingen in het K.B. van 1950 en in de tariefschaal in bijlage ervan, nog blijven gelden tot ze uitdrukkelijk worden vervangen door afzonderlijke tariefbesluiten voor bepaalde beroepsgroepen. Zo zal het oude K.B. van 1950 stilaan van al zijn overblijvende inhoud worden ontdaan, tot het in zijn geheel kan worden opgeheven.
Dit ontwerp omvat een groot aantal regelgevende bepalingen, die kunnen worden ingedeeld in een drietal categorieën:
- structureel-organisationele bepalingen m.b.t. de samenstelling en de werkwijze van de bevoegde diensten;
- procedureregels;
- bestuursrechtelijke bepalingen over de praktische afhandeling van de betaling van de kostenstaten.
Het voorliggende ontwerp bevat m.a.w. alleen maatregelen die toelaten de volgende onderdelen van de hervorming te realiseren :
- het oprichten en organiseren van moderne, klantvriendelijke, efficiënt werkende en met voldoende competent personeel en performante informatica uitgeruste taxatie- en vereffeningsbureaus;
- voorzien in vlotte, overzichtelijke processen;
- het stroomlijnen van de werkwijze en het beleid van de arrondissementele bureaus gerechtskosten die zullen worden geïnstalleerd in de hoofdzetels van elk gerechtelijk arrondissement.
Overzicht van de nieuwe procedure
De wet voorziet in vier verschillende varianten van de procedure voor het vorderen van de tussenkomst van een prestatieverlener en de behandeling van kostenstaten.
Als standaardprocedure geldt de digitale, die op veel punten een grote vooruitgang betekent. Ze laat toe om, voor zover dat mogelijk is, digitaal te werken en op die manier te besparen op papierwerk en archiefruimte.
Om de contuinuiteit van de werkprocessen te allen tijde te garanderen, wordt ook voorzien in een papieren procedure, die in gevallen van overmacht kan worden toegepast.
Tot slot zijn er bepaalde doelgroepen, die dermate karakteristiek te werk gaan, dat hen een aangepaste werkwijze kan worden toegestaan. Dit zijn vooreerst de telecomoperatoren, die het hele jaar door en soms parallel een reeks opdrachten uitvoeren waarvan de aard steeds dezelfde is, namelijk het opsporen en afluisteren van allerlei vormen van telecommunicatie. Ook de tolken, die vaak een grote hoeveelheid opdrachten na elkaar uitvoeren, werken op een heel specifieke manier.
De eerste stap in de procedure is de vordering van een prestatieverlener door een magistraat-opdrachtgever (eventueel doorgegeven via een politie- of inspectiedienst).
De betrokken magistraat of het betrokken lid van een politie- of inspectiedienst belast met het onderzoek van een strafdossier dient vanaf nu zijn vordering te doen op een hem daartoe beschikbaar gesteld standaard modelformulier, met een aantal rubrieken, die moeten worden ingevuld ten behoeve van de behandelende diensten. Hij zal door de vorm van het model, dat ter beschikking zal worden gesteld na de publicatie van het voorliggend besluit, ook worden gestimuleerd om zijn vordering voortaan gedetailleerd op te stellen. Daarbij hoort een vermelding van de precieze opdracht, die toelaat gerichter te werken. Verder zal er een uiterste uitvoeringsdatum moeten worden vermeld waarop het resultaat van de opdracht moet worden overgemaakt. Op het modelformulier zullen ook opties worden vermeld, om boven elke twijfel aan te duiden of er extra betalende opties worden gewenst. Tot slot zal er worden gevraagd de naam van de gewenste deskundige, vertaler of tolk in te vullen en daarbij te vermelden of die zich mag laten vervangen of bijstaan door een collega. De modellen voor de vorderingen zullen per beroepscategorie met gelijkaardige kenmerken worden opgesteld.
De prestatieverlener zal na uitvoering van zijn opdracht een goedkeuring of afkeuring krijgen van de prestatie of het resultaat ervan. Ingeval van goedkeuring zal de prestatieverlener een kostenstaat moeten indienen om vergoed te worden volgens het officieel tarief in strafzaken. Ook van dit document zullen, opnieuw per beroepscategorie, standaardmodellen worden opgesteld.
Een belangrijk verschil met de huidige procedure is dat de betrokken prestatieverlener zijn kostenstaat zal moeten indienen bij het taxatiebureau in het arrondissement van de bevoegde rechtbank. Het resultaat van zijn opdracht stuurt hij echter nog steeds naar de opdrachtgever, die niet meer verantwoordelijk is voor de taxatie ervan, en enkel nog zijn goedkeuring van de prestatie of het resultaat ervan moet geven.
De nieuwe procedure wordt geënt op de principes van het begrotings- en boekhoudproces beschreven in de wet van 22 mei 2003. Wanneer de gerechtskosten volledig verwerkt zullen worden in de boekhoudapplicatie van de Staat, wordt ook de PO-nummer een vereist referentiepunt, dat toelaat de vordering en de kostenstaat met elkaar te verbinden.
De adviezen van het College van Hoven en Rechtbanken en van het College van het Openbaar Ministerie werden volledig verwerkt in de voorliggende tekst. Indien het advies slechts verduidelijking vereiste, werd deze in dit verslag opgenomen.
Aan het advies van de Gegevensbeschermingsautoriteit werd in afdeling 2 van hoofdstuk 1 beantwoord. Enkel op punt 25 uit het advies werd niet ingegaan. Het is wel degelijk proportioneel om deze elementen te vragen om een dossier te identificeren in sommige gevallen. Verder worden deze gegevens alleen gevraagd indien er géén unieke code van de vordering bestaat. Tevens worden al deze gegevens enkel door bevoegde rechterlijke instanties en de bevoegde ambtenaar behandeld. Met betrekking tot punt 26 werd verduidelijkt in art. 11 dat het verslag geraadpleegd mag worden door de bureaus in de in dit artikel beschreven gevallen.
Artikelsgewijze bespreking
Artikel 1
Deze bepaling bevat enkele definities van vaak in het besluit gebruikte begrippen.
Artikelen 2 t.e.m. 5
Deze bepalingen beantwoorden aan het advies van de Gegevensbeschermingsautoriteit.
Artikel 6
Uit het gegeven overzicht blijkt dat het centraal bureau gerechtskosten een leidende rol speelt waar het gaat over de interpretatie van en de toepassing van de regelgeving op concrete gevallen.
Met `gepaste bestuurlijke maatregelen' worden in de eerste plaats algemene maatregelen bedoeld, zoals de stroomlijning van de organisatie en interne taakverdeling, de interpretatie van bepaalde elementen omtrent de bestaande procedure, of een zekere vorm van controle. Daarnaast ook de aanzet tot individuele maatregelen, zoals de dringende aanbeveling de betrokkene te ontbieden voor een extra functioneringsgesprek. Individuele maatregelen worden bedoeld als het gaat om dringende voorlopige maatregelen in afwachting van een uitspraak van het tuchtcollege.
Uiteraard mag de communicatie tussen het centraal bureau gerechtskosten en de arrondissementele bureaus geen eenrichtingsverkeer zijn. Naar aanleiding van een vraag kan het centraal bureau gerechtskosten het ook nodig of nuttig vinden eerst de mening van de arrondissementele bureaus te kennen, of hen te vragen of ze worden geconfronteerd met eenzelfde problematiek, en wat hun benadering is.
Artikelen 7 en 8
Deze bepalingen behoeven geen commentaar.
Artikel 9
Dit hoofdstuk is te lezen als een schematische, chronologische beschrijving van de stappen in de procedure volgens de nieuwe digitale methode.
Aldus stelt de magistraat of de onderzoeker een vordering op, die digitaal zal worden bezorgd aan een prestatieverlener. Daartoe zal een verplicht te gebruiken modelformulier ter beschikking worden gesteld door de minister van Justitie.
Het belang van deze...
Pour continuer la lecture
SOLLICITEZ VOTRE ESSAI