11 SEPTEMBER 2020. - Koninklijk besluit betreffende de beroepsopleiding van de accountants en van de belastingadviseurs
VERSLAG AAN DE KONING
Sire,
Het koninklijk besluit waarvan wij de eer hebben het aan Uwe Majesteit ter ondertekening voor te leggen stelt onder meer het stagereglement vast, als bedoeld in artikel 17, § 2, van de wet van 17 maart 2019 betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur.
Deze wet is, met uitzondering van de artikelen 127 tot 129, nog niet in werking getreden.
De Koning zal de datum van inwerkingtreding van de uitvoeringsbesluiten op een later tijdstip vaststellen, zodat de bepalingen van de wet tegelijk in werking zullen treden.
Artikel 17, § 2, van de wet bepaalt dat het stagereglement ten minste de volgende onderdelen moet bevatten:
- de samenstelling, de werking, de opdracht en de procedures van de stagecommissie;
- de inhoud en de nadere regels voor het toelatingsexamen en de vrijstellingen;
- de nadere regels van de stage, met inbegrip van de stageovereenkomst, de rechten en de verplichtingen gedurende de stage van zowel de stagemeester als de stagiair;
- de inhoud en de nadere regels van het bekwaamheidsexamen, met inbegrip van de samenstelling en de werking van de examenjury;
- de procedure voor het toekennen van de vrijstelling van de stage na zeven jaar relevante beroepservaring;
- de inhoud en de nadere regels van de bekwaamheidsproef;
- de procedure voor het instellen van hoger beroep.
De overgangsraad, opgericht bij het Instituut van de Belastingadviseurs en de Accountants bij artikel 127 van de wet van 17 maart 2019, (hierna het Instituut), heeft zijn advies over het ontwerp van besluit gegeven op 20 augustus 2019.
Op 17 oktober 2019 heeft de Hoge Raad voor de Economische Beroepen (hierna de Hoge Raad) zijn advies over het ontwerp van besluit gegeven.
Krachtens artikel 54, § 1, derde lid, van de wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen moet elke afwijking van een eensluidend advies van de Hoge Raad uitdrukkelijk met redenen worden omkleed.
Op 12 februari 2020 gaf de Raad van State het advies 66.911/1 over het ontwerp van besluit.
Op 21 februari 2020 gaf de Gegevensbeschermingsautoriteit haar advies over het ontwerp van besluit.
Waar mogelijk werd het voorliggend besluit aangepast aan de opmerkingen van deze adviesorganen.
A. RECHTSGROND
Dit koninklijk besluit beoogt de uitvoering van de volgende wetsartikelen:
-
artikel 11 van de wet van 17 maart 2019 heeft betrekking op de bekwaamheidsproef;
-
artikel 12, eerste lid, 7°, van de wet van 17 maart 2019 geeft rechtsgrond om in het besluit andere diploma's of opleidingstitels toe te voegen voor de toegang tot het toelatingsexamen;
-
de artikelen 13 tot 15 van de wet van 17 maart 2019 hebben betrekking op de modaliteiten van de stageperiode, zoals de duurtijd van de stage, de verplichtingen van de stagiair, met name het sluiten van een stageovereenkomst en het uitvoeren door de stagiair van minimum duizend uur stagewerkzaamheden per jaar, het organiseren van tussentijdse proeven binnen de stageperiode, alsook de voorwaarden om de stage in te korten of een persoon vrij te stellen wanneer hij ten minste zeven jaar relevante ervaring met de uitoefening van het beroep kan aantonen;
-
artikel 16 van de wet van 17 maart 2019 geeft rechtsgrond aan de voorwaarden om te bepalen welke beroepsactiviteiten de stagiair naast zijn stagewerkzaamheden mag uitoefenen;
-
artikel 17 van de wet van 17 maart 2019 geeft rechtsgrond aan het vaststellen van het stagereglement;
-
artikel 18 van de wet van 17 maart 2019 betreft de beroepsmogelijkheden van de stagiair of de kandidaten voor de examens;
-
artikel 20 van de wet van 17 maart 2019 betreft de eedaflegging voor de personen die het beroep willen uitoefenen;
-
de artikelen 21 en 22 van de wet van 17 maart 2019 hebben betrekking op het bekwaamheidsexamen voor de personen ingeschreven op het tableau van het Beroepsinstituut van Erkende Boekhouders en Fiscalisten op de datum van de inwerkingtreding van de wet en die de hoedanigheid wensen te bekomen van hetzij (intern) gecertificeerd accountant, hetzij (intern) gecertificeerd belastingadviseur;
-
artikel 29 van de wet van 17 maart 2019 bepaalt dat de stagiair in het openbaar register wordt ingeschreven;
-
artikel 39 van de wet van 17 maart 2019 schrijft voor dat de stagiair op regelmatige basis en op continue wijze een permanente vorming voortzet, waarop de stagemeester van de stagiair en de stagecommissie toezicht houden;
-
artikel 44 bepaalt dat de stagiair, die toegelaten werd om naast de stagewerkzaamheden het beroep op zelfstandige basis uit te oefenen, aansprakelijk is voor zijn beroepsactiviteiten buiten de stagewerkzaamheden en derhalve een burgerlijke beroepsaansprakelijkheidsverzekering moet afsluiten.
Om de Koning de volle bevoegdheid voor alle bepalingen in dit ontwerp van besluit aan te reiken, wordt in de aanhef naar artikel 108 van de Grondwet verwezen.
B. ALGEMENE TOELICHTING
De Hoge Raad merkt in de algemene opmerkingen in zijn advies op dat een juist evenwicht moet gevonden worden tussen de noodzaak om te beschikken over personen die bekwaam zijn om het beroep uit te oefenen en de noodzaak om de toegangsvoorwaarden niet onnodig te verzwaren. Hij merkt op dat rekening moet gehouden worden met het evenredigheidsbeginsel en stelt zich vragen bij de zwaardere toegangsvoorwaarden, in het bijzonder wat betreft het toelatingsexamen voor de gecertificeerde accountants dat voortaan ook zal gelden voor de personen met de vroegere hoedanigheid van boekhouder-fiscalist. Hoewel de Hoge Raad aangeeft dat die harmonisering uit te leggen valt door de wil om de beroepsbeoefenaars beter op te leiden, is hij ongerust over de gevolgen van die keuze op een beroep dat bekend staat als knelpuntberoep en wenst hij de motivatie voor de hervorming te kennen.
De bedoeling van dit koninklijk besluit bestaat erin de regels en procedures voor te schrijven betreffende de beroepsopleiding van de personen bedoeld in de wet van 17 maart 2019, die de krachtlijnen van de beroepsopleiding van de accountant en de belastingadviseur al grotendeels heeft vastgelegd. Pro memorie, de keuze van de wetgever bestond erin om, behoudens sommige overgangsbepalingen, nog slechts twee beroepsrichtingen te behouden, namelijk het beroep van gecertificeerd accountant en het beroep van gecertificeerd belastingadviseur.
Het koninklijk besluit van 8 april 2003 betreffende het toelatingsexamen, de stage en het bekwaamheidsexamen van accountant en/of belastingconsulent vormt de basis voor het voorliggend ontwerp van besluit met betrekking tot de beroepsopleiding van gecertificeerd accountant en van gecertificeerd belastingadviseur. Het besluit dat voorligt zal de twee beroepsopleidingen aanpassen aan het kader dat de wet van 17 maart 2019 heeft geschapen met betrekking tot de beroepsopleiding. De toegang tot het beroep wordt voor de afgestudeerde kandidaat vergemakkelijkt door een één loket aan te bieden als gevolg van de fusie van het BIBF en het IAB. Meer opleidingstitels geven toegang tot de stage van gecertificeerd accountant, een beroep dat de exclusiviteit heeft om de opdrachten bedoeld in artikel 3, 6° tot en met 8°, van de wet van 17 maart 2019 te mogen uitvoeren. Na het slagen voor het toelatingsexamen, met een systeem van vrijstellingen, begint de stagiair de stage waarin verschillende begeleidingsinstrumenten, voorzien in het voorliggend besluit, om de stagiair optimaal te ondersteunen bij zijn beroepsopleiding. De stage wordt afgesloten met een bekwaamheidsexamen.
Personen die het beroep uitoefenen van "erkende boekhouder (-fiscalist)", bedoeld in het artikel 44, vijfde lid, van de wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen, moeten slagen voor een examen om de hoedanigheid van gecertificeerd accountant of de hoedanigheid van gecertificeerd belastingadviseur te bekomen.
De boekhoudkundige beroepen zijn knelpuntberoepen omwille van kwalitatieve redenen. De regionale arbeidsbemiddelingsdiensten Actiris, FOREM en de VDAB duiden het beroep aan als een knelpuntberoep. In zijn studie over de knelpuntberoepen van 2019 stelt de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling dat voor de arbeidsmarkt van de boekhouders en accountants de nadruk meer ligt op het geven van gespecialiseerd advies dan op het routinematige boekhoudwerk: "Door een verregaande automatisatie verdwijnen routinematige taken zoals cijferwerk, facturatie en terugkerende rapporteringen. Doordat de klemtoon meer komt te liggen op analyse en interpretatie van data, dienstverlening en advies wordt de kwalitatieve discrepantie tussen de verwachtingen van werkgevers en de competenties van werkzoekenden groter.". Die conclusie geldt eveneens voor de beroepsactiviteiten die op zelfstandige basis worden uitgeoefend.
Ten gevolge van de digitalisering en automatisering, moet het kader van het beroep hertekend worden. De beroepsbeoefenaars zullen zich steeds meer op de begeleiding op het vlak van accountancy moeten richten. Het is dus de bedoeling om op korte termijn meer nadruk te leggen op die taak van adviseur en minder op de boekhoudkundige verwerking die routineus wordt uitgevoerd.
Voor de gecertificeerd belastingadviseurs wordt de klemtoon op de fiscale adviesverlening gelegd.
C. BIJZONDERE TOELICHTING BIJ DE ARTIKELEN
HOOFDSTUK 1. - DEFINITIES
Hoofdstuk 1 behoeft geen bijzondere commentaar.
HOOFDSTUK 2. - ALGEMENE BEGINSELEN
Het doel van dit hoofdstuk is het vaststellen van de beginselen van de beroepsopleiding die in de daaropvolgende hoofdstukken in detail geregeld worden. De artikelen 2 tot en met 6 behoeven geen commentaar. De belangrijkste doelstellingen van de beroepsopleiding kwamen al hoger aan bod.
Wat betreft artikel 7, stelt de Hoge Raad zich vragen over de rechtsgrond die de Koning toelaat een beroepsbeoefenaar van een andere lidstaat of een persoon met een werkervaring van zeven jaar niet enkel vrij te stellen van de stage maar ook van het toelatingsexamen dat toegang geeft tot die stage.
Het voorliggend besluit houdt rekening met het...
Pour continuer la lecture
SOLLICITEZ VOTRE ESSAI