Vonnis/arrest, Raad van State, 2025-04-04

RAAD VAN STATE, AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK
Xe KAMER
nr. 262.916 van 4 april 2025
in de zaak A. 244.430/X-19.011
In zake: A.D.
bijgestaan en vertegenwoordigd door advocaat Sven Boullart kantoor houdend te 9000 Gent Voskenslaan 419
bij wie woonplaats wordt gekozen
tegen:
het VLAAMSE GEWEST
bijgestaan en vertegenwoordigd door advocaten Bart Martel, Kristof Caluwaert en Sietse Wils kantoor houdend te 1050 Brussel Louizalaan 99
bij wie woonplaats wordt gekozen
--------------------------------------------------------------------------------------------------
I. Voorwerp van de vordering
1. De vordering, ingesteld op 18 maart 2025, strekt tot de schorsing bij uiterst dringende noodzakelijkheid van de tenuitvoerlegging van het ministerieel besluit van de Vlaamse minister van Binnenland, Steden- en Plattelandsbeleid, Samenleven, Integratie en Inburgering, Bestuurszaken, Sociale Economie en Zeevisserij van 13 maart 2025 houdende de niet-benoeming van [A.D.] tot burgemeester van de gemeente Oudenburg.
II. Verloop van de rechtspleging
2. Bij beschikking van 19 maart 2025 werd de procedurekalender vastgesteld.
X-19.011-1/23
De verwerende partij heeft een nota en een administratief dossier ingediend.
Met toepassing van artikel 90, § 1, vierde lid, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, is de zaak verwezen naar een kamer met drie leden.
De partijen zijn opgeroepen voor de terechtzitting, die heeft plaatsgevonden op 28 maart 2025, om 14 uur.
Staatsraad David D’Hooghe heeft verslag uitgebracht.
Advocaten Sven Boullart en Wouter De Rycke, die verschijnen voor verzoeker, en advocaten Bart Martel en Sietse Wils, die verschijnen voor de verwerende partij, zijn gehoord.
Eerste auditeur Wendy Depester heeft een met dit arrest eensluidend advies gegeven.
Er is toepassing gemaakt van de bepalingen op het gebruik der talen, vervat in titel VI, hoofdstuk II, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973.
III. Feiten
3. Bij de gemeenteraadsverkiezing te Oudenburg van 13 oktober 2024 is verzoeker kandidaat op de lijst “Voor Oudenburg”.
Met 48,7% van de stemmen behaalt zijn partij een absolute meerderheid van twaalf op de eenentwintig zetels in de gemeenteraad.
Verzoeker behaalde het hoogste aantal naamstemmen.
X-19.011-2/23
4. Tijdens de installatievergadering van de gemeenteraad van Oudenburg van 7 januari 2025 legt verzoeker de eed af als aangewezen-
burgemeester.
5. Op 27 januari 2025 brengt de procureur-generaal van het hof van beroep te Gent het volgende advies uit:
“Met verwijzing naar uw mailbericht van 14 januari 2025, heb ik de eer u te doen kennen dat er lastens [A.D.], voorgedragen burgemeester te Oudenburg, thans nog een strafrechtelijk opsporingsonderzoek hangende is te Kortrijk in het dossier KO.38.99.200790/24. De tenlastelegging is inbreuk op de kieswet.
Tevens is er een gerechtelijk strafonderzoek hangende bij de onderzoeksrechter te Brugge sedert 8 mei 2024 in het dossier BG.25.RL.100780/24 (+ BG.25F1.500698/22) wegens belangenneming door een ambtenaar te Oudenburg.
Dat ik geen bezwaar heb dat de betrokkene zou voorgedragen worden voor het ambt van burgemeester te Oudenburg is gestoeld op het principe van het vermoeden van onschuld, verwoord in artikel 6, lid 2, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en artikel 14, lid 2, van het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten.”
6. Op 29 januari 2025 brengt de gouverneur van de provincie West-
Vlaanderen advies uit.
Hij wijst in eerste instantie op de mogelijke impact van het strafrechtelijk opsporingsonderzoek en gerechtelijk strafonderzoek waarnaar het advies van de procureur-generaal bij het hof van beroep van Gent heeft verwezen:
“Bijgevolg zal de eindbeslissing in het lopende gerechtelijke vooronderzoek bij de onderzoeksrechter te Brugge, zoals omschreven door de procureur-generaal, determinerend zijn voor het al dan niet opstarten van een tuchtprocedure uit hoofde van de door de procureur-generaal aangehaalde feiten, wat vanuit het beginsel van de zorgvuldigheid op zijn minst en in subsidiaire orde noopt tot een voorbehoud van negatief advies gelet op het feit dat dit desgevallend en in casu onlosmakelijk zal zijn gerelateerd aan de wijze van het (al dan niet geschikt) functioneren en de attitude van [A. D.] als burgemeester, wat onder meer is opgenomen bij de beoordelingscriteria voor de definitieve benoeming die hierdoor mogelijks onomkeerbaar wordt.”
X-19.011-3/23
Vervolgens geeft de gouverneur bijkomend aan dat hij “alsnog in hoofdorde een negatief voorbehoud wens[t] te formuleren met betrekking tot de geschiktheid en attitude van de aangewezen-burgemeester”. Hij verwijst daarvoor naar de volgende overwegingen:
“In mijn ambt van Gouverneur werd ik […] in extenso in kennis gesteld van het rapport van 3 augustus 2023 – met exemplaarnummer 14 –
uitgevoerd door de dienst Audit Vlaanderen zoals eveneens besproken op de zitting van 18 september 2023 van de gemeenteraad van de stad Oudenburg.
Dit stelt, in zijn samenvatting, dat [A. D.] actief betrokken is geweest bij de behandeling van bepaalde omgevingsvergunningsaanvragen met betrekking tot vastgoed waarbij één van zijn vennootschappen (eigendoms)rechten uitvoert, actief is betrokken geweest bij het beslissingsproces van een aantal in opmaak zijnde Ruimtelijke UitvoeringsPlannen (RUP) die betrekking hebben op een aantal onroerende goederen in zijn bezit en op een onwettige wijze een kabinetsmedewerker heeft tewerkgesteld met schending van meerdere wettelijke basissen in de uitvoering van diens taken.
De audit verwijst hierbij als generieke kwalificatie en te voorlopigen titel naar een eventuele schending van het beroepsgeheim, het desgevallend plegen van belangenvermenging gecombineerd met schriftvervalsing en een eventuele schending van de deontologische code van de Stad Oudenburg.
De audit formuleert zijn conclusies onder voorbehoud van het straf- of tuchtrechtelijk gevolg dat hieraan zou (kunnen) worden gegeven, maar richt zich in essentie op het functioneren van de burgemeester en – bij uitbreiding - het college binnen de beleidsstructuren van de Stad Oudenburg en de reparatietrajecten die hiervoor zouden kunnen worden opgestart in functie van een goede werking van diensten en een transparante en democratische dienstverlening aan de burgers.
Heel in het bijzonder doch gesynthetiseerd, parafraserend en schematisch weergegeven, brengt de voormelde Audit Vlaanderen een aantal vaststellingen naar aanleiding van een onderzoek inzake:
- Actieve betrokkenheid van de burgemeester […] bij omgevingsvergunningsaanvragen met betrekking tot vastgoed waarbij één van zijn vennootschappen eigendomsrecht uitoefent, stellende dat • De burgemeester zesmaal de vergadering niet heeft verlaten in dossiers waarin hij een belang heeft met betrekking tot een onroerend goed • De notulen inzake de inhoudelijke bespreking van argumentatie in een welbepaald dossier over een omgevingsvergunning werden aangepast • Door hem zelf de tegenargumentatie werd ontwikkeld in 9 dossiers bij weigering van positief advies door de GOA (gemeentelijke omgevingsambtenaar) via rechtstreekse communicatie met de aanvrager, bouwheer, architect, landmeter, aannemer of adviesbureau waarmee de burgemeester een zakelijke of professionele samenwerking onderhoudt
X-19.011-4/23
• De burgemeester zelf de voorbereiding doet voor het college van de tegenargumentatie in dossiers van negatief advies van de GOA in samenwerking met zijn persoonlijk aangeworven kabinetsmedewerker die hiervoor de pc van de burgemeester gebruikt en externe voorbereidende communicatie voert • Er contactname is geweest door diens persoonlijke medewerker met de kabinetsmedewerkers van de gedeputeerde van de provincie, bevoegd voor de ruimtelijke ordening en specifieke beroepen inzake omgevingsvergunningen • Het beroep bij de Deputatie tegen dossiers van weigering van een omgevingsvergunning meestal in het voordeel van het college van de Stad Oudenburg wordt beslist • Informatie wordt gedeeld met derden uit meerdere aanvraagdossiers zonder dat hiertoe een vraag werd gesteld op basis van de Wet Openbaarheid van Bestuur - De betrokkenheid van de burgemeester […] bij beslissingen over de RUP’s in ontwikkeling, stellende dat • Minstens er een sterke betrokkenheid is met vertegenwoordigers van eigenaars van aanzienlijke stukken grond binnen de ontwerp-RUP’s • De burgemeester met zekerheid deel uitmaakte van het planteam RUP en deelnam aan een aantal voorbereidende vergaderingen, met de perceptie van persoonlijke belangenverdediging of -vermenging op basis van het beschikken over een persoonlijke eigendom in het gebied • Door het opnemen van taken en bevoegdheden die essentieel en intrinsiek toebehoren aan de schepen van ruimtelijke ordening de perceptie is ontstaan van persoonlijke belangenverdediging of -vermenging - Het ingaan op VIP-uitnodigingen van private professionele en commerciële partners voor het faciliteren van de toekenning van omgevingsvergunningen en de opmaak van RUP’s in deze context verbonden aan het afsluiten van een promotie-overeenkomst - De tewerkstelling van een kabinetsmedewerker van de burgemeester, stellende dat deze • Officieel deeltijds is tewerkgesteld als kabinetsmedewerker bij gedeputeerde [S.L.], onder meer bevoegd voor ruimtelijke ordening, inzonderheid voor het beroep tegen omgevingsvergunningen • Officieel in het KBO staat geregistreerd voor vastgoedmakelaarsactiviteiten • Tewerk is gesteld in een persoonlijke – onwettige – rechtstreekse overeenkomst met de burgemeester, zonder mailadres of -box van de stad maar werkend via de toegang van de persoonlijke pc en inloggegevens van de burgemeester • Onwettig toegang heeft tot overheidsgebonden documenten van de gemeente en bijkomend tot privacy-intrusieve gegevens • Tussen is gekomen voor het intrekken van een beroep tegen een toegekende omgevingsvergunning bij de Bestendige Deputatie in ruil voor de toezegging voor de verwerving van...