Jugement/arrêt, Cour de cassation, 2021-10-19

Nr. P.21.0246.N I VCENERGY bv, met zetel te 9800 Deinze, Moerstraat 30, voor wie optreedt de lasthebber ad hoc Dieter De Fauw, met kantoor te 8200 Brugge (Sint-Andries), Koude Keukenstraat 13 beklaagde eiseres met als raadsman mr. Jan Surmont, advocaat bij de balie Antwerpen II C. V. C. V. L., beklaagde, eiser, met als raadslieden mr. Luc Arnou en mr. Nick De Wint, beiden advocaat bij de balie West-Vlaanderen, beide cassatieberoepen tegen 1. C. D. C., 2. D. D. V., 3. N. V., 4. M. V. D. S., 5. L. C., 6. A. D. R., 7. Ch. F., 8. G. L., 9. J.-P. D. M., 10. L. P., 11. M. G., 12. Ph. R., 13. M. G., 14. Ph. D. B., 15. M. J. B., 16. Y. M., 17. A. C., 18. Ph. S., 19. J. D., 20. E. H., 21. M. D. B., 22. S. G., 23. O. C., 24. M. V., burgerlijke partijen, verweerders. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF De cassatieberoepen zijn gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Gent, correctionele kamer, van 15 januari 2021. De eiseres voert in een memorie die aan dit arrest is gehecht, negentien middelen aan. De eiser voert in een memorie die aan dit arrest is gehecht, achttien middelen aan. Raadsheer Steven Van Overbeke heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal Dirk Schoeters heeft geconcludeerd. De eiser heeft een door artikel 1107, derde lid, Gerechtelijk Wetboek bedoelde noot ingediend. II. BESLISSING VAN HET HOF Beoordeling Ontvankelijkheid van de cassatieberoepen 1. Het arrest: - ontslaat de eisers van rechtsvervolging voor de telastleggingen G.1 en G.2; - verklaart het incidenteel beroep van de verweerders gedeeltelijk niet ontvankelijk; - oordeelt dat geen exploitatieverbod als veiligheidsmaatregel wordt opgelegd. In zoverre tegen die beslissingen gericht, zijn de cassatieberoepen van de eisers bij gebrek aan belang niet ontvankelijk. Middelen van de beide eisers Eerste middel 2. Het eerste onderdeel voert schending aan van artikel 149 Grondwet: met het oordeel dat het gebrek aan voorafgaande consignatie van de kosten door een rechtstreeks dagende burgerlijke partij geen invloed heeft op de rechtspleging wanneer deze is gedekt door de vordering van het openbaar ministerie, die aan de vervolging haar wettelijke basis biedt en wettigt dat de kosten ervan door de Schatkist worden voorgeschoten, “zoals in deze zaak het geval is”, antwoorden de appelrechters niet op de appelconclusies van de eisers; de eisers hadden aangevoerd dat de rechtstreekse dagvaarding op verzoek van de verweerders, die werd uitgebracht vóór de dagvaarding op verzoek van het openbaar ministerie, niet identiek was aan maar integendeel een veel ruimer voorwerp had dan die laatste dagvaarding, zowel wat de feiten als de misdrijfperiodes betreft; het arrest, dat nalaat op dit verweer te antwoorden, is dan ook niet regelmatig met redenen omkleed. Het tweede onderdeel voert schending aan van artikel 108 Tarief Strafzaken: het oordeel van de appelrechters dat er op strafgebied geen andere kosten zijn dan deze veroorzaakt door het onderzoek dat op vordering van het openbaar ministerie werd gevoerd, is niet naar recht verantwoord; er kan niet worden uitgesloten dat er zich geen kosten meer zouden voordoen in de strafprocedure, die op het ogenblik van het arrest immers nog niet afgelopen is. 3. De burgerlijke partij die rechtstreeks dagvaardt voor de strafrechter is krachtens artikel 108 Tarief Strafzaken ertoe gehouden de som die voor de kosten van de rechtspleging vermoedelijk nodig is ter griffie neer te leggen, alsook een nieuwe som te verstrekken indien de eerste ontoereikend is geworden. In geval van veroordeling van de beklaagden wordt de door de burgerlijke partij in consignatie gegeven som terugbetaald, na aftrek van de kosten in haar belang gedaan en door het vonnis bepaald. Bij toepassing van artikel 109 Tarief Strafzaken betaalt de griffier op de in consignatie gestelde sommen alle behoorlijk toegeschatte kosten van de rechtspleging. 4. Aan de voormelde consignatieplicht door de burgerlijke partij wordt in beginsel geen afbreuk gedaan door de omstandigheid dat, na de rechtstreekse dagvaarding door de burgerlijke partij, de rechtstreeks gedaagde vervolgens ook op vordering van het openbaar ministerie wordt gedagvaard voor dezelfde strafrechter, die de zaken samenvoegt en samen behandelt. 5. Het gebrek aan consignatie door de burgerlijke partij belemmert in dat geval de voortgang van de procedure echter niet wanneer de strafrechter vaststelt dat aan de rechtstreekse dagvaarding door de burgerlijke partij geen andere kosten zijn verbonden dan deze van de op last van het openbaar ministerie aanhangig gemaakte strafvordering, die door de Staat moeten worden voorgeschoten. De strafrechter oordeelt in dat geval naar recht dat het gebrek aan consignatie geen invloed heeft op de rechtspleging, zonder dat hij verder dient te antwoorden op een verweer dat het voorwerp van de beide vorderingen niet identiek is. 6. De rechter oordeelt onaantastbaar of de rechtstreekse dagvaarding door de burgerlijke partij al dan niet kosten heeft teweeggebracht of vermoedelijk nog kan teweegbrengen die niet gedekt zijn door de strafvordering die op last van het openbaar ministerie aanhangig werd gemaakt. Hieraan wordt geen afbreuk gedaan door de omstandigheid dat de strafvordering op het ogenblik van zijn beslissing nog niet definitief haar beslag heeft gekregen. Het Hof gaat wel na of de rechter zijn beslissing wettig heeft kunnen afleiden uit de feiten en gegevens die hij heeft vastgesteld. 7. In zoverre het middel uitgaat van andere rechtsopvattingen, faalt het naar recht. 8. Het arrest (p. 43) oordeelt niet alleen dat de rechtstreekse dagvaarding van de verweerders is gedekt door de vordering van het openbaar ministerie, maar ook dat die laatste vordering aan de vervolging haar wettelijke basis biedt en er op strafgebied geen andere kosten zijn dan deze veroorzaakt door het onderzoek dat op vordering van het openbaar ministerie werd gevoerd. Hierdoor is de beslissing dat het gebrek aan consignatie geen invloed heeft op de rechtspleging naar recht verantwoord en regelmatig met redenen omkleed, zonder dat de appelrechters verder dienden te antwoorden op het in het middel aangehaalde verweer van de eisers. In zoverre kan het middel niet worden aangenomen. Tweede middel Eerste onderdeel 9. Het onderdeel voert schending aan van de artikelen 1319, 1320 en 1322 oud Burgerlijk Wetboek, thans de artikelen 8.17 en 8.18 Burgerlijk Wetboek: met het oordeel dat de eisers op geen enkele wijze concreet aanduiden welke getuigen door het verstrijken van de tijd niet meer kunnen worden gehoord en welke onderzoekshandelingen door het verstrijken van de tijd niet meer mogelijk zijn, miskennen de appelrechters de bewijskracht van de appelconclusies van de eisers, waarin zij verweer hebben gevoerd over de gevolgen van de overschrijding van de redelijke termijn. 10. Uit de appelconclusies van de eisers blijkt niet dat de eisers melding hebben gemaakt van concrete namen van potentiële getuigen die ingevolge de overschrijding van de redelijke termijn niet meer kunnen worden gehoord, noch van concrete onderzoekshandelingen die ingevolge de overschrijding van de redelijke termijn niet meer kunnen worden uitgevoerd. Het onderdeel mist feitelijke grondslag. Tweede onderdeel 11. Het onderdeel voert schending aan van artikel 149 Grondwet: de appelrechters antwoorden niet op de conclusie van de eisers waarin op een gedetailleerde wijze verweer werd gevoerd over de gevolgen van de redelijke termijn op het vlak van het horen van getuigen en het uitvoeren van onderzoekshandelingen; hierdoor is het arrest niet regelmatig met redenen omkleed. 12. Het arrest oordeelt niet alleen zoals het onderdeel vermeldt. Het oordeelt ook dat “(h)et verloop van de tijd (…) de [eisers] niet (belet) om te vragen dat getuigen zouden worden gehoord, wat zij trouwens doen, onderzoekshandelingen te vragen of zelf stukken over te leggen, wat zij ook omstandig deden voor het hof (van beroep).” Met die redenen verwerpen de appelrechters het in het onderdeel bedoelde verweer van de eisers en omkleden zij hun beslissing regelmatig met redenen. Het onderdeel mist feitelijke grondslag. Derde middel Eerste onderdeel 13. Het onderdeel voert schending aan van de artikelen 16.6.1 en 16.6.2 DABM, alsook miskenning van het begrip opzet in het strafrecht: de appelrechters herleiden het opzet tot het bewust, dit is wetens, handelen, zonder te onderzoeken of de eisers ook de bedoeling hadden om het materieel bestanddeel van het misdrijf te plegen en dus ook willens hebben gehandeld; het begrip algemeen opzet vereist behalve het bewust handelen ook het “willen” handelen, wat niet blijkt uit de vaststelling van de appelrechters dat rechtvaardiging, schuldontheffing en niet-toerekeningsvatbaarheid niet enigszins aannemelijk wordt gemaakt. 14. Indien het schuldbestanddeel van een misdrijf bestaat in opzet, dit is het wetens en willens aannemen van een strafbare gedraging, vermag de rechter het bestaan van dit opzet af te leiden uit het door de dader gepleegde materiële feit en de vaststelling dat dit feit hem kan worden toegerekend, met dien verstande dat de dader vrijuit gaat wanneer hij rechtvaardiging, schuldontheffing en niet-toerekeningsvatbaarheid enigszins aannemelijk maakt. In zoverre het onderdeel uitgaat van een andere rechtsopvatting, faalt het naar recht. 15. Met de redenen die het arrest bevat, stelt het wettig het schuldbestanddeel voor de ten aanzien van de eisers bewezenverklaarde feiten vast. In zoverre kan het onderdeel niet worden aangenomen. Tweede onderdeel 16. Het onderdeel voert schending aan van de artikelen 16.6.1 en 16.6.2 DABM, alsook miskenning van het begrip opzet in het strafrecht: met het oordeel dat geenszins moet worden aangetoond dat de eisers de bedoeling hadden een misdrijf te plegen, dat het verweer van de eisers dat zij alles in het werk hebben willen stellen opdat er geen inbreuken zouden voorvallen en de problemen zich...