12 MEI 2014. - Voorlopige opname van erfgoed met betrekking tot de Eerste Wereldoorlog in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap

Bij besluit van de Vlaamse minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur van 12 mei 2014 betreffende de voorlopige opname van erfgoed met betrekking tot de Eerste Wereldoorlog in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap wordt bepaald:

Artikel 1. De volgende roerende goederen worden als voorlopige maatregel opgenomen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap in hoofdafdeling 1, individuele voorwerpen, afdeling 2, historisch erfgoed:

  1. korte beschrijving: geannoteerde kaart met integraal traject van de 'Dodendraad', uitgever: het Militair Cartografisch Instituut (MCI), tekenaars: L. Menger, A. Hacha en E. Smekens, de basiskaart werd in 1910 gedrukt, de aanduidingen dateren van 1916, papier, 6 afzonderlijke kaarten op 1/40.000ste, aan elkaar gekleefd, 148,5 x 87 cm;b) motivatie: het betreft de enige in Vlaanderen bewaarde overzichtskaart van het oostelijke traject van de grensbedrading. Deze kaart is belangrijk voor de militaire geschiedenis en voor een aantal vaak minder behandelde aspecten van de bezetting tijdens de Groote Oorlog: het verzet, de oorlogsvrijwilligers, de clandestiene post, de vluchtelingenproblematiek en de smokkel. Deze elektrische grensversperring had een grote impact op het dagelijkse leven van de grensbewoners. De 'Dodendraad' leeft voort als herinnering aan de ca. 500 slachtoffers (collectieve geheugen). De 'Dodendraad' was een hoogtepunt in de strategische en tactische inspanningen van de bezetter om de grens af te sluiten en verzetsactiviteiten in de kiem te smoren. Verder betekent deze versperring een significant moment in de evolutie van het landschap in de grensgebieden (schakelfunctie). De kaart is een uniek en nauwkeurig basisstuk voor de wetenschappelijke studie van de draadversperring (ijkwaarde);c) eigendomssituatie: privébezit.

Art. 2. De volgende roerende goederen worden als voorlopige maatregel opgenomen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap in hoofdafdeling 1, individuele voorwerpen, afdeling 3, cultuurhistorisch erfgoed:

  1. a) korte beschrijving: Virginie Loveling (1836-1923), Oorlogsdagboek 1914 - 1918, handschrift op papier, 3 dozen losbladige folio's; b) motivatie: dit dagboek is een zeldzaam egodocument van een vrouwelijke auteur, als een blijvende aanklacht tegen de oorlogswaanzin voor nieuwe generaties. Het oorlogsdagboek van Virginie Loveling is een belangrijke getuigenis van de oorlogsjaren in Gent en omstreken, van de algemeen-menselijke verhoudingen en het dagelijks overleven in oorlogstijd (collectieve geheugen). Het dagboek is een tastbare herinnering aan een groot schrijfster die 'met persoonsgevaar' een monumentaal oorlogsdagboek heeft samengesteld dat integraal bewaard is. Het oorlogsdagboek van Virginie Loveling heeft een bijzondere artistieke waarde, als omvangrijk manuscript van een belangrijke letterkundige figuur en als hoogtepunt in het oeuvre van Virginie Loveling; c) bewaarplaats: Gent, Universiteitsbibliotheek; d) eigendomssituatie: overheidsbezit;2°a) korte beschrijving: Ultimatum van generaal Max von Boehn voor de overgave van de stad Dendermonde op 4 september 1914, brief, 2 blz., eigenhandig in potlood op papier met briefomslag, 18 x 29,7 cm, kader 37,4 x 38,8 cm; b) motivatie: het ultimatum van generaal Max von Boehn is een zeldzaam en uniek stuk. Het ultimatum heeft een belangrijke waarde voor het collectieve geheugen, als getuigenis van de verwoesting van Dendermonde op 5 september 1914 en als algemeen symbool voor het lot van de 'martelaarssteden'; c) bewaarplaats: Dendermonde, Stedelijke Musea Dendermonde; d) eigendomssituatie: overheidsbezit;3°a) korte beschrijving: Achiel Van Walleghem, oorlogsdagboek: "De Oorlog in Dickebusch en omstreken", 1914 - 1928, 1 doos met 13 schriftjes, 1180 blz.; b) motivatie: het dagboek geeft een unieke schets van de impact van de oorlog op het dagelijkse leven van de plaatselijke bevolking achter het front. Het is een omvangrijke getuigenis van het oorlogsleven vlakbij het front, in het bijzonder voor de niet-Europese troepen die hier gestationeerd waren en hun nabestaanden (collectieve geheugen). Van Walleghem beschrijft de dorpsgemeenschap van vlak voor de oorlog tot en met de wederopbouw (transformatie van de landelijke Westhoek) (schakelfunctie). Voor tal van feiten en gegevens omtrent het lokale oorlogsleven achter het Ieperse front van 1914 tot 1918 en omwille van de objectiviteit en nauwgezetheid waarmee de dorpspastoor te werk ging, heeft het oorlogsdagboek van Achiel van Walleghem een ijkwaarde; c) eigendomssituatie: privébezit;4°a) korte beschrijving: Kapitein Charles De Rache, Twee foto's van de executie van soldaat Aloïs Wulput in de duinen van Oostduinkerke, 3 juni 1918, Foto op papier, 7 x 11 cm; Inv. IFFA 104; b) motivatie: de foto's van de executie van soldaat Aloïs Wulput in de duinen van Oostduinkerke zijn uniek en dit zelfs op internationaal vlak. Deze foto's bezitten een ijkwaarde in de geschiedenis van de doodstraf in België. Ze zijn van belang voor het collectief geheugen, als een uitzonderlijke visuele getuigenis van een executie tijdens Wereldoorlog I en in het licht van actuele debatten in binnen- en buitenland omtrent het optreden van het krijgsgerecht; c) bewaarplaats: Ieper, In Flanders Fields Museum; d) eigendomssituatie: overheidsbezit.

    Art. 3. Het volgend roerend goed wordt als voorlopige maatregel opgenomen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap in hoofdafdeling 1, individuele voorwerpen, afdeling 4, artistiek erfgoed:

  2. a) korte beschrijving: Christopher Richard Wynne Nevinson, A Strafing, olieverf op doek, 1916, 41,3 x 50,7 cm, Inv. 2009-A; b) motivatie: A Strafing behoort tot de artistieke hoogtepunten van deze Britse avant-gardekunstenaar. Nevinsons meesterwerken uit de Eerste Wereldoorlog zijn het resultaat van indringende ervaringen aan het front gekoppeld aan futuristische en kubistische stijlvormen. Deze schilderijen bevinden zich in grote Europese musea zoals het Imperial War Museum en Tate Gallery. Dit doek is het enige werk van Nevinson in Vlaams bezit. A Strafing is een evocatie van de frontervaring en de rauwheid van de oorlog, een blijvende aanklacht tegen de oorlog als een zinloze en destructieve onderneming en een beeld van de dehumaniserende oorlogsmachinerie (collectieve geheugen). In de overgang naar een kritische en onverbloemde oorlogskunst parallel aan de ervaringen van de kunstenaar bezit A Strafing een schakelfunctie in het oeuvre van Nevinson. Concreet maakt het de overgang tussen het vroege oorlogswerk uit 1915 en het morbide Paths of Glory (1917). Als icoon van de ontwikkeling van de Britse avant-gardekunst tijdens Wereldoorlog I en als authentieke artistieke neerslag van de oorlog versus de officiële - heroïsche - oorlogsiconografie bezit A Strafing een ijkwaarde; c) bewaarplaats: Gent, Museum voor Schone Kunsten; d) eigendomssituatie: Overheidsbezit.

    Art. 4. De volgende verzamelingen van roerende goederen worden als voorlopige maatregel opgenomen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap in hoofdafdeling 2, verzamelingen, afdeling 3, cultuurhistorisch erfgoed:

  3. a) korte beschrijving: fotocollectie Antony d'Ypres, ca. 1893-1940, auteurs: Léontine Antony-Permeke (1858 - 1923), Maurice Antony (1883 - 1963) en Robert Antony (1884 - 1966), glasnegatieven, autochromen, dia's, foto's op papier, de samenstelling van de verzameling is opgenomen in de bijlage 1 die bij dit besluit is gevoegd; b) motivatie: deze fotoverzameling is iconografisch de meest uitgebreide en belangrijkste bron van de stad Ieper in het begin van de twintigste eeuw. De historische waarde van de beelden is zeer groot, omdat Ieper in 1914 ook zijn archief en het gros van zijn kunstschatten is verloren. De beelden documenteren minutieus de geleidelijke vernietiging van de stad en het leed van haar bevolking onder de beschietingen. De foto's van de brand van de middeleeuwse Lakenhalle zijn over de hele wereld verspreid en ontbreken in slechts weinig boeken over de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen. Het zijn iconen van het oorlogsgeweld. Het gaat om een jarenlang volgehouden en intense fotografische praktijk waarin Ieper voor, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog gedocumenteerd wordt. In die zin is de fotocollectie Antony d'Ypres uniek, ondanks de grote hoeveelheid foto's die uit de Eerste Wereldoorlog is overgebleven. Als omvangrijke getuigenis van de impact van de Eerste Wereldoorlog te Ieper heeft deze fotocollectie een grote waarde voor het collectieve geheugen. De fotocollectie Antony d'Ypres heeft een functie, als schakel in de evolutie van de reportagefotografie en omwille van het technische procedé van de autochroom en de oudste kleurenfoto's van Ieper. Tot slot heeft de fotocollectie Antony d'Ypres een ijkwaarde: elke foto is gedateerd én gesigneerd op de negatieven. Deze fotocollectie heeft een bijzondere artistieke waarde als kunst- en oorlogsfotografie uit de periode 1893-1940; c) bewaarplaats: Ieper, In Flanders Fields Museum; d) eigendomssituatie: overheidsbezit;2°a) korte beschrijving: versierde bloemzakken van de Commission for relief in Belgium/Het Nationaal Hulp- en Voedingscomité, 8 versierde bloemzakken: textiel, papier, verf, 1914 - 1917, de samenstelling van de verzameling is opgenomen in de bijlage 2 die bij dit besluit is gevoegd; b) motivatie: de versierde bloemzakken van de Commission for Relief in Belgium / Het Nationaal Hulp- en Voedingscomité zijn in Vlaanderen bijzonder zeldzaam. De bloemzakken hebben een bijzondere waarde voor het collectieve geheugen als symbool van de omvangrijke internationale voedselsteun die België tijdens de Eerste Wereldoorlog verkreeg; c) bewaarplaats: Ieper, In Flanders Fields Museum; d) eigendomssituatie: overheidsbezit;3°a) korte beschrijving: 'dossier inzake een enquête van Huib Hoste over de wederopbouw van de Lakenhal in Ieper', 2 omslagen met 80 brieven...

Pour continuer la lecture

SOLLICITEZ VOTRE ESSAI

VLEX uses login cookies to provide you with a better browsing experience. If you click on 'Accept' or continue browsing this site we consider that you accept our cookie policy. ACCEPT