Jugement/arrêt, Cour constitutionnelle (Cour d'Arbitrage), 2024-07-18

Grondwettelijk Hof Arrest nr. 85/2024 van 18 juli 2024 Rolnummer : 7992 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 47, § 1, tweede lid, van de wet van 27 april 2018 « op de politie van de spoorwegen », gesteld door de Politierechtbank Waals-Brabant, afdeling Waver Het Grondwettelijk Hof samengesteld uit de voorzitters Pierre Nihoul en Luc Lavrysen, en de rechters Thierry Giet, Yasmine Kherbache, Danny Pieters, Sabine de Bethune en Magali Plovie, bijgestaan door griffier Nicolas Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter Pierre Nihoul wijst na beraad het volgende arrest I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Bij vonnis van 8 mei 2023, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 9 mei 2023, heeft de Politierechtbank Waals-Brabant, afdeling Waver, de volgende prejudiciële vraag gesteld : « Schendt artikel 47, § 1, tweede lid, van de wet van 27 april 2018 op de politie van de spoorwegen, in die zin geïnterpreteerd dat het, met toepassing van artikel 1017 van het Gerechtelijk Wetboek, de mogelijkheid biedt om de bestraffende beambte te verwijzen in de kosten van het geding, met inbegrip van de in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde rechtsplegingsvergoeding, terwijl zulk een verwijzing uitgesloten is voor het gerechtelijk beroep ingesteld tegen een administratieve sanctie die wordt geregeld door de bepalingen van het Wetboek van strafvordering, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? ». Memories zijn ingediend door : - Quentin Dardenne, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. Mona Giacometti, advocate bij de balie te Brussel; - de nv « Infrabel », bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. Laurent Kennes, Mr. Jacques Willocq en Mr. Nathan Mouraux, advocaten bij de balie te Brussel; 2 - de Ministerraad, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. Evrard de Lophem en Mr. Juliette Van Vyve, advocaten bij de balie te Brussel. De nv « Infrabel » heeft ook een memorie van antwoord ingediend. Bij beschikking van 15 mei 2024 heeft het Hof, na de rechters-verslaggevers Thierry Giet en Sabine de Bethune te hebben gehoord, beslist dat de zaak in staat van wijzen was, dat geen terechtzitting zou worden gehouden, tenzij een partij binnen zeven dagen na ontvangst van de kennisgeving van die beschikking een verzoek om te worden gehoord, zou hebben ingediend, en dat, behoudens zulk een verzoek, de debatten na die termijn zouden worden gesloten en de zaak in beraad zou worden genomen. Aangezien geen enkel verzoek tot terechtzitting werd ingediend, is de zaak in beraad genomen. De bepalingen van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof met betrekking tot de rechtspleging en het gebruik van de talen werden toegepast. II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil Het bodemgeschil heeft betrekking op een administratieve sanctie die door de naamloze vennootschap van publiek recht Infrabel (hierna : de nv « Infrabel ») werd opgelegd aan Quentin Dardenne (hierna : de verzoeker voor het verwijzende rechtscollege) omdat hij zijn scooter had geparkeerd op een perron in het station van Ottignies. Op 13 juni 2022 heeft de verzoeker voor het verwijzende rechtscollege die sanctie betwist door een verzoekschrift in te dienen bij de Politierechtbank Waals-Brabant, afdeling Waver. Op 29 augustus 2022 heeft de bestraffende beambte van de nv « Infrabel » de beslissing genomen om de aan de verzoeker voor het verwijzende rechtscollege opgelegde sanctie in te trekken. De vordering van die laatstgenoemde voor de Politierechtbank is aldus zonder voorwerp geworden. De verzoeker voor het verwijzende rechtscollege heeft gevorderd dat de nv « Infrabel » wordt verwezen in de kosten van het geding, met inbegrip van de rechtsplegingsvergoeding. Infrabel voert aan dat die vordering niet gegrond is, aangezien de verzoeker voor het verwijzende rechtscollege niet loyaal en diligent is geweest in de procedure. In ondergeschikte orde verzoekt de nv « Infrabel » dat aan het Grondwettelijk Hof een prejudiciële vraag wordt gesteld over de grondwettigheid van artikel 47, § 1, tweede lid, van de wet van 27 april 2018 « op de politie van de spoorwegen » (hierna : de wet van 27 april 2018), in zoverre het, met toepassing van artikel 1017 van het Gerechtelijk Wetboek, de mogelijkheid biedt om de bestraffende beambte te verwijzen in de kosten van het geding, met inbegrip van de rechtsplegingsvergoeding, terwijl een dergelijke verwijzing niet mogelijk is voor de entiteiten die administratieve sancties opleggen waartegen een door de bepalingen van het Wetboek van strafvordering geregeld beroep kan worden ingesteld. De Politierechtbank Waals-Brabant, afdeling Waver, heeft geoordeeld dat het aangewezen was om, alvorens uitspraak te doen over de kosten, een vraag te stellen aan het Hof. Bijgevolg stelt zij de hiervoor weergegeven prejudiciële vraag aan het Hof. 3 III. In rechte -A- A.1. Infrabel betoogt dat de in het geding zijnde bepaling, die erin voorziet dat het Gerechtelijk Wetboek van toepassing is op de beroepsprocedure tegen de door haar opgelegde administratieve sancties, een discriminerend verschil in behandeling doet ontstaan, in zoverre die bepaling het mogelijk maakt dat de nv « Infrabel » wordt veroordeeld tot de betaling van een rechtsplegingsvergoeding, terwijl andere administraties die administratieve sancties opleggen, dat risico niet lopen, omdat de beroepen tegen de door hen opgelegde administratieve sancties worden geregeld bij het Wetboek van strafvordering. De nv « Infrabel » verwijst naar de administratieve sancties die worden opgelegd krachtens artikel D.164 van het Waalse Milieuwetboek en naar die welke worden opgelegd krachtens artikel 9, § 3, van het decreet van het Waalse Gewest van 19 maart 2009 « betreffende de instandhouding van het gewestelijke openbaar wegen- en waterwegendomein » (hierna : het Waalse decreet van 19 maart 2009). De tegen die geldboetes ingestelde beroepen worden geregeld door het Wetboek van strafvordering, waarin het beginsel van de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten van een advocaat enkel voor de betrekkingen tussen de beklaagde en de burgerlijke partij wordt uitgebreid tot de strafzaken. Aangezien de sanctionerende ambtenaar niet kan worden beschouwd als een burgerlijke partij, zoals het Hof van Cassatie heeft geoordeeld in zijn arrest P.17.0135.F van 22 februari 2017 (ECLI:BE:CASS:2017:ARR.20170222.2), kan hij niet worden veroordeeld tot de betaling van een rechtsplegingsvergoeding. De nv « Infrabel » is van mening dat haar bestraffende beambten zich in een situatie bevinden die volledig vergelijkbaar is met die van de sanctionerende ambtenaren die handelen in het kader van de voormelde Waalse wetgevingen, omdat zij allen ambtenaren van de administratie zijn die ervoor bevoegd zijn de tot hun bevoegdheden behorende inbreuken via administratieve weg te bestraffen, zij allen op identieke wijze hun beslissing om een administratieve sanctie op te leggen voor een gewoon rechtscollege dienen te verdedigen en zij allen worden erkend als emanaties van de administratie, en niet als leden van het openbaar ministerie of als burgerlijke partijen. A.2. De nv « Infrabel » meent dat dat verschil in behandeling niet wordt...