Uittreksel uit arrest nr. 108/2016 van 14 juli 2016 Rolnummer : 6045 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 18 maart 2014 betreffende het politionele informatiebeheer en tot wijziging

Uittreksel uit arrest nr. 108/2016 van 14 juli 2016

Rolnummer : 6045

In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 18 maart 2014 betreffende het politionele informatiebeheer en tot wijziging van de wet van 5 augustus 1992 op het politieambt, de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens en het Wetboek van strafvordering, ingesteld door vzw « Liga voor Mensenrechten » en de vzw « Ligue des Droits de l'Homme ».

Het Grondwettelijk Hof,

samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van rechter A. Alen,

wijst na beraad het volgende arrest :

  1. Onderwerp van het beroep en rechtspleging

    Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 september 2014 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 september 2014, is beroep tot vernietiging ingesteld van de wet van 18 maart 2014 betreffende het politionele informatiebeheer en tot wijziging van de wet van 5 augustus 1992 op het politieambt, de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens en het Wetboek van strafvordering (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 maart 2014, tweede editie) door de vzw « Liga voor Mensenrechten » en de vzw « Ligue des Droits de l'Homme », bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. J. Vander Velpen, advocaat bij de balie te Antwerpen.

    (...)

  2. In rechte

    (...)

    Ten aanzien van de situering van de bestreden wet

    B.1.1. De wet van 18 maart 2014 « betreffende het politionele informatiebeheer en tot wijziging van de wet van 5 augustus 1992 op het politieambt, de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens en het Wetboek van strafvordering » (hierna : de bestreden wet), regelt het politionele informatiebeheer en strekt, onder meer, ertoe de artikelen 44/1 tot 44/11 van de wet van 5 augustus 1992 op het politieambt (hierna : de wet op het politieambt), zoals ingevoegd bij de wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, te vervangen, en de artikelen 36ter tot 36ter/14 in te voegen in de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna : Privacywet).

    B.1.2. Sommige van de bepalingen die de bestreden wet invoegt in de wet op het politieambt en in de Privacywet, werden later aangevuld of gewijzigd bij de wet van 26 maart 2014 « houdende optimalisatiemaatregelen voor de politiediensten », de wet van 15 mei 2014 « tot wijziging van de wet van 9 december 2004 betreffende de wederzijdse internationale rechtshulp in strafzaken en tot wijziging van artikel 90ter van het Wetboek van strafvordering en tot wijziging van de wet van 5 augustus 1992 op het politieambt », de wet van 23 augustus 2015 « tot wijziging van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, wat het Controleorgaan op de politionele informatie betreft », de wet van 21 april 2016 « houdende diverse bepalingen Binnenlandse Zaken. - Geïntegreerde politie » en de wet van 27 april 2016 « inzake aanvullende maatregelen ter bestrijding van terrorisme ».

    Die wijzigingen maken niet het voorwerp uit van het te dezen ingediende beroep en hebben evenmin een invloed op de draagwijdte van dat beroep. Om die reden wordt in het vervolg van dit arrest geen rekening gehouden met die wijzigingen.

    B.2.1. Met betrekking tot de nagestreefde doelstellingen vermeldt de parlementaire voorbereiding van de bestreden wet :

    In de nasleep van de hervorming van de politiediensten is steeds duidelijker gebleken dat het operationeel politioneel informatiebeheer de ruggengraat vormt die de vervulling van de opdrachten van bestuurlijke en van gerechtelijke politie ondersteunt. Vanuit dit oogpunt werden diverse organen (de Arrondissementele informatiekruispunten, de Communicatie- en informatiecentra, de directie van de operationele politionele informatie van de federale politie,...) en politionele gegevensbanken (de A.N.G., het communicatiesysteem ASTRID,...) in het leven geroepen die noodzakelijk zijn voor de optimale doorstroming van de politionele informatie.

    Dit beheer van de operationele politionele informatie is van het allergrootste belang omdat deze informatie de leidraad moet vormen voor het nemen van beslissingen door de overheden (nationale veiligheidsplannen, zonale veiligheidsplannen) en voor de interventies van de politiediensten (information led policing).

    Hoe beter de informatie gestructureerd, geanalyseerd en beschikbaar gemaakt is, hoe adequater, doeltreffender en efficiënter de strategische beslissingen en de interventies van de politiediensten zullen worden.

    Als gevolg van diverse evoluties op het vlak van wetgeving en rechtspraak, zowel in België als in Europa (zie bijvoorbeeld het arrest ROTARU v. Roemenië van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden van 4 mei 2000, of recenter de zaak Shimovolos v. Rusland van 28 november 2011), die erop gericht zijn om, voor iedereen, de inmenging van de overheid in de persoonlijke levenssfeer van personen voorzienbaar te maken en de voorwaarden voor de inmenging van overheidswege in de privésfeer van personen duidelijk te beperken, is het nuttig gebleken om de draagwijdte van een aantal bepalingen van de wet op het politieambt (WPA) met betrekking tot het informatiebeheer te verduidelijken.

    Gelet op artikel 22 van de Grondwet, werd beslist om de fundamentele aspecten van de verwerking van persoonsgegevens door de politiediensten in het kader van de uitvoering van hun opdrachten van bestuurlijke en van gerechtelijke politie bij wet te regelen.

    Dit voorontwerp van wet is er dus op gericht om meer van de vereiste transparantie en voorzienbaarheid te verschaffen op het vlak van de modaliteiten voor de verwerking van de operationele politionele gegevens en informatie.

    De artikelen 44/1 en volgende van de huidige wet hebben voornamelijk betrekking op de noodzaak om de gegevens en informatie te delen via de Algemene Nationale Gegevensbank, hetgeen een zeer belangrijk onderdeel van de informatiecyclus is, terwijl het voorliggend voorontwerp betrekking wil hebben op de informatiecyclus in zijn geheel, die de basis vormt van de uitoefening van de opdrachten van bestuurlijke en van gerechtelijke politie. Bijgevolg behandelt dit voorontwerp alle operationele politionele gegevensbanken die nodig zijn voor het vervullen van deze opdrachten

    (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3105/001, pp. 4-5).

    Het vigerende wettelijke kader is onvolledig. De artikelen in verband met het informatiebeheer werden ingevoegd in de wet op het politieambt naar aanleiding van de in 1998 ingevolge de zaak-Dutroux doorgevoerde politiehervorming. Sindsdien zijn er geen belangrijke wijzigingen meer aangebracht. De betrokken artikelen bevatten echter slechts de algemene beginselen betreffende het politioneel informatiebeheer. De tenuitvoerlegging van die beginselen wordt momenteel geregeld bij gewone ministeriële omzendbrief.

    Die situatie is zeker voor verbetering vatbaar, gelet op de impact van de politionele gegevensverwerking op het privéleven van de mensen. Ze is al evenmin geruststellend voor de politie, die moet werken binnen een te vaag en te onzeker raamwerk. De politie wacht dus zelf op deze hervorming en op de rechtszekerheid die ze zal meebrengen

    (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3105/003, pp. 3-4).

    B.2.2. Daaruit blijkt dat de wetgever, uitgaande van de vaststelling dat het politionele informatiebeheer slechts gedeeltelijk wordt geregeld door de wet, een ruimere wettelijke basis heeft willen verlenen aan het geheel van de politionele gegevensverwerking, en dit zowel met het oog op het waarborgen van het recht op eerbiediging van het privéleven van de personen van wie de gegevens politioneel worden verwerkt, als met het oog op het verhogen van de doeltreffendheid en de rechtszekerheid van de politiediensten.

    B.3.1. Krachtens artikel 44/1, § 1, van de wet op het politieambt, zoals ingevoegd bij artikel 6 van de bestreden wet, kunnen de politiediensten in het kader van de uitoefening van hun opdrachten informatie en persoonsgegevens verwerken « voor zover deze laatste toereikend, terzake dienend en niet overmatig van aard zijn in het licht van de doeleinden van bestuurlijke en van gerechtelijke politie waarvoor ze verkregen worden en waarvoor ze later verwerkt worden ». Voor bepaalde categorieën van persoonsgegevens gelden bijzondere voorwaarden (artikel 44/1, § 2, van de wet op het politieambt).

    Krachtens artikel 44/3, § 1, van de wet op het politieambt, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de bestreden wet, dient de verwerking van de persoonsgegevens te gebeuren overeenkomstig de Privacywet.

    B.3.2. Wanneer de uitoefening van de opdrachten van bestuurlijke of gerechtelijke politie vereist dat de politiediensten de persoonsgegevens en informatie structureren zodat ze rechtstreeks kunnen worden teruggevonden, worden die verwerkt in een operationele politionele databank (artikel 44/2, eerste lid, van de wet op het politieambt, zoals ingevoegd bij artikel 7 van de bestreden wet). De bestreden wet voorziet in drie categorieën van operationele politionele databanken : (1) de Algemene Nationale Gegevensbank (hierna : A.N.G.), (2) de basisgegevensbanken en (3) de bijzondere gegevensbanken (artikel 44/2, tweede lid).

    Krachtens artikel 44/7 van de wet op het politieambt, zoals ingevoegd bij artikel 16 van de bestreden wet, is de A.N.G. de politionele gegevensbank die de gegevens en de informatie bevat die voor het geheel van de...

Pour continuer la lecture

SOLLICITEZ VOTRE ESSAI

VLEX uses login cookies to provide you with a better browsing experience. If you click on 'Accept' or continue browsing this site we consider that you accept our cookie policy. ACCEPT